OZON
TABAKASINI İNCELTEN MADDELERE İLİŞKİN YÖNETMELİK İle Yürürlükten
Kaldırılmıştır (7/4/2017) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
OZON TABAKASINI İNCELTEN
MADDELERİN AZALTILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve
Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
amacı, ülkemizin taraf olduğu Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal
Protokolü ve değişiklikleri ile kontrol altına alınan maddelerin
kullanılmasına ve bazılarının tüketiminin bir takvim çerçevesinde azaltılarak
kullanımdan kaldırılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik,
kontrol altına alınan maddelerin ve bu maddeleri içeren ürün ve ekipmanın dış
ticaretini, kullanımını, piyasaya sunulmasını, toplanıp yeniden işlenmesini,
ıslahını ve bertaraf edilmesini, bu maddelere ilişkin bilgilerin rapor edilmesini
ve kamuoyunun bilgilendirilmesini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik;
a) 1/5/2003 tarihli ve 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığının Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (f) bendine
ve 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 13 üncü maddesine
dayanılarak,
b) 20/6/1990 tarihli Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Viyana Sözleşmesi
hükümleri ile 19/12/1991 tarihli Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair
Montreal Protokolüne ve Avrupa Komisyonunun 2037/2000/EC sayılı Ozon
Tabakasını İncelten Maddelere İlişkin Tüzüğüne paralel olarak,
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte
geçen;
a) Azaltma takvimi: Kontrol altına alınan maddelerin bir takvim çerçevesinde
azaltılarak kullanımdan kaldırılmalarını,
b) Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
c) Dağıtıcı: Ozon tabakasını incelten herhangi bir maddeyi ülke içinde son kullanıcıya
kadar veya yurt dışına satışını yapan Bakanlığa kayıtlı kişi veya kuruluşu,
ç) Geri dönüşüm: Filtre etme ya da kurutma gibi temel temizlik işlemini
takiben geri kazanılan kontrol altındaki maddenin yeniden kullanılmasını,
soğutucu gazlarda geri dönüşüm ekipmanı içerisine tekrar yüklemeyi,
d) Geri kazanım: Hizmete sunma aşamasında ya da elden çıkarmadan önce her
türlü ekipman ve makinelerden kontrol altına alınan maddelerin toplanması ve
depolanmasını,
e) Halon: Ek-7’de yer alan Grup-III’de listelenen kontrole tabi maddeleri ve
tüm izomerlerini,
f) Hidrokloroflorokarbonlar ve Hidrobromoflorokarbonlar; Bundan böyle
sırasıyla HCFC ve HBFC olarak anılacak olup, Ek-6’da belirtilen maddeleri ve
izomerlerini içeren maddeleri,
g) İnhaler: Vücuda akciğerler yoluyla ilaç alımını sağlamak için kullanılan
tıbbi cihazı,
ğ) İşlem etken maddesi: Salımların ihmal edilebilir olduğu ve 1/1/1997’den
önce kurulmuş olan tesislerde Ek-9’da listelenen uygulamalarda etken madde
olarak kullanılan kontrol altındaki maddeleri,
h) İşletme: Kontrol altına alınan maddeleri kullanarak piyasaya sunmak üzere
yeniden işleyen, kullanılan maddeleri satışa çıkaran, ya da endüstriyel
veya ticari amaçlar için bu maddeleri ithal eden veya üreten gerçek ya da
tüzel kişiyi,
ı) İzomer: Molekül formülleri aynı, kimyasal özellikleri farklı bileşikleri,
i) Karbontetraklorür: Ek-7’de yer alan Grup-IV’te listelenen kontrole tabi maddeleri
ve tüm izomerlerini,
j) Kloroflorokarbon: Ek-7’de yer alan Grup-I ve Grup-II’de listelenen
kontrole tabi maddeleri ve tüm izomerlerini,
k) Kontrol altına alınan maddeler: Tek başına ya da bir karışım içerisinde,
ister saf ister geri kazanılmış, yeniden işlenmiş ya da ıslah edilmiş
olmalarına bakılmaksızın Montreal Protokolü ile kontrol altına alınan bütün
maddeleri,
l) Kullanım: Kontrol altındaki maddelerin hammadde veya sanayi işleme
hammaddesi olarak kullanılmaları dışında kalan, ürünlerin veya donanımın
üretim bakım ve dolum uygulamalarını,
m) Metil Bromür: Ek-7’de yer alan Grup-VI’da listelenen kontrole tabi
maddeleri ve tüm izomerlerini,
n) Müsteşarlık: Dış Ticaret Müsteşarlığını,
o) Ozon inceltme potansiyeli: Ek-6 ve Ek-7’de listelenen kontrol altına
alınan her bir maddenin ozon tabakasına olan potansiyel etkilerini,
ö) Piyasaya arz etmek: Kontrol altındaki maddeler veya bu maddeleri içeren
ürünlerin üçüncü kişiler nezdinde temini veya ikmal edilmesini,
p) Protokol: En son düzenlendiği ve değiştirildiği hali ile Ozon Tabakasını
İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolünü,
r) Protokole taraf olmayan devlet: Protokole taraf olmayı kabul etmemiş veya
taraf olma işlemlerini tamamlamamış herhangi bir devleti veya bölgesel
ekonomik işbirliği teşkilatını,
s) Rehabilitasyon (ıslah etme): Genellikle merkezi bir tesiste, kontrol
altındaki bir maddenin belirlenmiş bir performans standardına geri
döndürülmesi için; filtre etme, kurutma, damıtma ve kimyasal işlemler
aracılığıyla işlenmesini ve işlevsellik niteliğinin yükseltilmesini,
ş) Sanayi işleme hammaddesi (işleme öğesi): Bir süreç içinde kimyasal
dönüşüme uğrayarak ilk halinden tamamen dönüştürülen ve salımları ihmal
edilebilecek düzeydeki kontrol altına alınan maddeyi,
t) Son kullanıcı: Ozon tabakasını incelten bir maddeyi kullanarak,
herhangi bir yöntemle ve herhangi bir formda ürün hazırlayan veya bu maddeyi
kullanarak dolum, bakım ve onarım yapan, servis hizmeti veren veya bu maddeyi
üretim faaliyeti sırasında herhangi bir şekilde kullanan kişi veya kuruluşu,
u) Taraf: Protokole taraf herhangi bir devleti,
ü) Tesis: Her bir ünite, makine, alet ve diğer sabit düzenekleri kapsayan, bu
Yönetmelik kapsamında kontrol altına alınan maddeler ile üretim yapılan bütün
mülkleri,
v) TÜHAB: Bakanlıkça yetkilendirilen Türkiye Halon Bankasını,
y) Tüketim miktarı: Ülke içi üretim miktarı ile ithal edilen ozon tabakasını
incelten madde miktarından bu maddelerin ihraç edilen miktarının çıkarılması
suretiyle elde edilen miktarı,
z) Üretim: Geri kazanım, yeniden işleme ve rehabilitasyon dışında kontrol altına
alınmış herhangi bir maddenin üretimini,
aa) Zorunlu kullanım alanı: Canlı yaşamı, çevre veya ulusal güvenlik
alanları, Türk Silahlı Kuvvetleri unsurları tarafından kullanılan alanlar
veya ozon tabakasını incelten maddelerin uygun alternatiflerinin bulunmadığı
kullanım alanlarını,
bb) 1-1 Trikloretan: Ek-7’de yer alan Grup-V’te listelenen kontrole tabi
maddeleri ve tüm izomerlerini,
ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Temel İlkeler
Azaltma takvimi
MADDE 5 – (1) 3 üncü maddede
tanımlanan mevzuat uyarınca üretimi, tüketimi ve ticareti kontrol altına
alınan maddelerden:
a) Ek-7’de yer alan Grup-I ve Grup-II’de listelenen kloroflorokarbonların
ithalatı yasaktır.
b) Ek-7’de yer alan Grup-IV’te listelenen karbontetkaklorür ve Grup-V’te
listelenen 1,1,1 trikloretan (metil kloroform) maddelerinin laboratuvar
amaçlı kullanımı hariç, ithalatı yasaktır. 1/1/2010 tarihinden itibaren ise
bu maddelerin ithalatı tamamen yasaktır.
c) Ek-7’de yer alan Grup-VI’da listelenen metil bromür maddesinin kontrolü
Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca yapılır ve yıllık envanter bilgileri
Bakanlığa bildirilir.
ç) 2903.49.10.00.23 Flordikloretan (tüm izomerleri) (HCFC-141), 2903.49.10.00.24
Klordifloretan (tüm izomerleri) (HCFC-142), 3824.71.00.00.12
(HCFC-142B) (Klorodifloroetan) / R-22 (klorodiflorometan) karışımı maddelerin
ithalatı 2007 yılı ithalat miktarları baz alınarak, 1/1/2009’dan itibaren
kotaya tabidir ve bir takvim çerçevesinde azaltılarak 1/1/2013 tarihinde
ithalatına son verilecektir. Bu maddelere ait azaltma takvimi ile azaltma
takviminin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Ozon Tabakasını İncelten
Maddelerin İthaline İlişkin İthalat Tebliği çerçevesinde Müsteşarlıkça
belirlenir.
d) (ç) bendinde belirtilen maddeler hariç, Ek-6’da listelenen maddelerin
ithalatı 2007 yılı ithalat miktarları baz alınarak 1/1/2009’dan itibaren
kotaya tabidir. Bu maddeler bir takvim çerçevesinde azaltılarak 1/1/2015
tarihinde servis amaçlı kullanımları hariç ithalatına son verilir. 1/1/2015
tarihinden sonra evsel havalandırma sistemleri için, iç piyasaya
sunulmaksızın, Protokolün 5 inci maddesi kapsamındaki ülkelere ihracat amaçlı
üretiminde ihtiyaç duyulan miktar kadar kontrol altındaki maddelerin
ithalatına Bakanlıkça izin verilir. Bu maddelere ait azaltma takvimi
ile azaltma takviminin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Ozon Tabakasını
İncelten Maddelerin İthaline İlişkin İthalat Tebliği çerçevesinde
Müsteşarlıkça belirlenir.
(2) Ek-6 ve Ek-7’de yer alan Grup-IV ve Grup-V’te belirtilen maddelerin
Ek-1’de açıklanan laboratuvar ve zorunlu kullanım alanları için:
a) Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen maddelerin ithalatına, teknik
veya ekonomik açıdan kullanılabilir nitelikte olan alternatif maddelerin veya
teknolojilerin var olmadığının Bakanlığa belgelenmesi durumunda, CFCl3
Triklorflormetan (CFC-11) ve CF2Cl2 Diklordiflormetan (CFC-12) maddeleri
hariç 31/12/2008 tarihine kadar izin verilir. Bu tarihten sonra bu maddelerin
ithalatı tüm kullanım alanları için yasaktır.
b) Birinci fıkranın (ç) bendinde belirtilen maddelerin 1/1/2013 tarihinden
sonra teknik veya ekonomik açıdan kullanılabilir nitelikte olan
alternatiflerinin veya teknolojilerin var olmadığının Bakanlığa belgelenmesi
durumunda 31/12/2029 tarihine kadar ithalatına izin verilir.
c) Birinci fıkranın (d) bendinde belirtilen maddelerin 1/1/2020 tarihinden
sonra teknik veya ekonomik açıdan kullanılabilir nitelikte olan
alternatiflerinin veya teknolojilerin var olmadığının Bakanlığa belgelenmesi
durumunda 31/12/2029 tarihine kadar ithalatına izin verilir.
ç) İnsan sağlığının söz konusu olduğu durumlarda yukarıda belirtilen maddeler
için Bakanlık izin süresini uzatır.
(3) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri kapsamındaki ozon tabakasını
incelten maddeleri kullanarak Ek-4’te belirtilen kullanım alanları için
üretim yapılması ayrıca, Ek-5'te yer alan ve bu maddeleri içeren ürünlerin
ithalatı yasaktır.
(4) 1/1/2010 tarihinden itibaren Ek-5'de yer alan ve bu maddenin birinci
fıkrasının (d) bendi kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddeleri içeren
ürünlerin ithalatı yasaktır.
(5) Zorunlu kullanım alanları hariç olmak üzere;
a) 1/1/2015 tarihinden itibaren birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri,
b) 1/1/2025 tarihinden itibaren birinci fıkranın (d) bendi
kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelerin Türkiye sınırları içinde
servis amaçlı kullanımı yasaktır.
Halonların kullanımına ilişkin esaslar
MADDE 6 – (1) Ek-7’de yer alan
Grup-III ve Grup-VII altında belirtilen maddelerin ithalatına izin verilmez.
Bu maddelerin yeni kurulacak sabit yangın söndürme sistemleri ve elde
taşınabilen yangın söndürücülerde kullanılması yasaktır. Ancak Bakanlık,
uygun bulması durumunda zorunlu kullanım alanları için kullanılmış ve
rehabilite edilmemiş halon ithalatına izin verir.
(2) Ek-7’de yer alan Grup-III, Grup-VII altında listelenen ve yurtiçinde
piyasada bulunan kullanılmış ve rehabilite edilmemiş halonlar, rehabilitasyon
için TÜHAB’a gönderilir. TÜHAB tarafından rehabilite edilen halonların
kullanımı 31/12/2011 tarihine kadar serbesttir. Bu tarihten itibaren rehabilite
edilen halonların kullanımı 31/12/2015 tarihine kadar Ek-8’deki kullanım
alanları ile sınırlıdır. 1/1/2016 tarihinden itibaren halonların kullanımı
tamamen yasaktır. Ancak, Türk Silahlı Kuvvetleri unsurları için 1/1/2016
tarihinden sonra bu maddelere ihtiyaç duyulması halinde konu Bakanlıkça
değerlendirilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kontrol Altındaki
Maddelerin Dış Ticareti
İthalatçıların kontrol belgesi alma, kayıt tutma ve bildirim yükümlülüğü
MADDE 7 – (1) Ek-7’de yer alan
Grup-VI’da listelenen madde hariç olmak üzere, Protokol ile kontrol altına
alınan ozon tabakasını incelten maddeleri ithal eden kurum, kuruluş ve
ithalatçı firmalar, Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan
Kimyasallara ilişkin Dış Ticaret Müsteşarlığınca Resmî Gazete’de yayımlanan
Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği çerçevesinde Bakanlıktan kontrol
belgesi almak zorundadır.
(2) Ozon tabakasını incelten kontrol altına alınmış herhangi bir maddeyi saf
veya karışım halinde ithal edenler, Ek-2’de yer alan formu doldurarak her yıl
Şubat ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait bilgilerini Bakanlığa gönderirler.
(3) İthalatçı firmalar ithal ettikleri maddenin miktarını, menşeini,
alıcısını ve her alıcıya verilen miktarı, alıcının adı ve adresini, son
kullanım alanlarını ve temin edilen ozon tabakasını incelten maddenin satılan
miktarı, stok miktarını ve fiyatını da içerecek şekilde kayıt altına alarak
her an denetime hazır tutmakla yükümlüdürler.
(4) Ozon tabakasını incelten maddelerin dağıtıcıları da aynı dönemler için
satışların kayıtlarını tutmak, bunları beş yıl süreyle muhafaza etmek, her an
denetime hazır bulundurmak ve Bakanlık tarafından talep edilmesi durumunda
Bakanlığa göndermekle yükümlüdürler.
Geri kazanılmış, yeniden işlenmiş, arıtılmış maddelerin ithalatı
MADDE 8 – (1) Ozon tabakasını
incelten geri kazanılmış, yeniden işlenmiş, arıtılmış veya kullanılmış
maddelerin ithalatı Bakanlığın iznine tabidir. Bu maddelerin, saflık
özellikleri ve bu maddeleri işlemek isteyenlerin sahip olmaları gereken
ekipmanlar Ek-3’de belirtilen özellikleri sağlamak zorundadır.
İhracatın kontrolüne dair düzenlemeler
MADDE 9 – (1) Ozon tabakasını
incelten maddelerin ve bu maddeleri içeren malların ihracatının kontrolüne
ilişkin düzenlemeler, Bakanlığın uygun görüşü alınarak Müsteşarlıkça yapılır.
Bir önceki yıla ait ihracat belgelerinin bir sureti her yıl Mart ayı sonuna
kadar Bakanlığa iletilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Ozon Tabakasını İncelten
Maddelerin Üretimi ve Yasaklanması
Aerosol ürünlerine ilişkin yasaklama
MADDE 10 – (1) 5 inci maddede
yer alan ozon tabakasını incelten maddelerin inhalerler dışında herhangi bir
aerosol ürünün üretiminde kullanılması yasaktır.
Çözücü ürünlerine ilişkin yasaklama
MADDE 11 – (1) Ek-6’da yer
alan ozon tabakasını incelten maddelerin kullanıldığı üretim alanlarından her
türlü açık sistemde kullanılan çözücü ve temizleme amaçlı kullanımları da
dahil olmak üzere, yapıştırma ve kalıptan çözme işlemlerinde kullanılmaları
ve bu amaçlar için ithalatı yasaktır.
Kontrol altındaki maddelerin üretimi ve bunları üretimde kullanan tesisler
MADDE 12 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ozon tabakasını incelten ve Montreal
Protokolü ve Değişiklikleri ile kontrol altına alınan Ek-6 ve Ek-7’de
belirtilen maddelerden herhangi birini üretmek, bunları kullanarak üretim
yapan yeni tesis kurmak ve kapasite arttırmak üzere tesis veya ünite kurmak
yasaktır.
(2) Kontrol altına alınan maddelerin sanayi işleme hammaddesi veya Ek-9’daki
kullanım alanlarında işlem etken maddesi olarak kullanılması Bakanlığa
belgelenmesi durumunda bu kapsamın dışındadır.
Arıtma merkezinden elde edilecek madde satışları
MADDE 13 – (1) Bu Yönetmeliğin
yayımlandığı tarihten itibaren, sadece geri kazanım ve dönüşüm ile
rehabilitasyon merkezinden elde edilen ve 5 inci ve 6 ncı maddeler
kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddeler, geri kazanım ekipmanı olan ve
15 inci maddede tanımlanan son kullanıcılara satılacaktır. BEŞİNCİ BÖLÜM Kullanımlar ve Son
Kullanıcılara Dair Hükümler
Kullanım sınırlaması
MADDE 14 – (1) 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki ozon tabakasını incelten
maddeler ve karbontetraklorürün kullanımı, sanayi işleme hammaddesi veya
işlem etken maddesi olarak kullanımları, laboratuvar ve zorunlu kullanım
alanları hariç bu Yönetmeliğin yayımından itibaren yasaktır.
(2) İlgili kurum ve kuruluşlar, 5 inci maddede belirtilen maddelerin
laboratuvar ve zorunlu kullanım alanları için bir sonraki yıla ilişkin
ihtiyaç miktarlarını, Türkiye’de geri kazanılmış madde miktarı dâhil
edilmeksizin tespit ederek, her yıl Ekim ayı sonuna kadar Bakanlığa bildirmek
zorundadır.
(3) Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri ile düzenlenen hususların
yanında, ithalatçıların, dağıtıcıların ve son kullanıcıların uyması gereken
hususlar Bakanlık tarafından düzenlenir.
Son kullanıcıların yeterlik esasları
MADDE 15 – (1) Son
kullanıcıların;
a) Eğitim programında soğutma ve iklimlendirme konularında dersler bulunan
üniversite ve yüksek okul mezunları olması veya
b) 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında program
içeriğinde soğutma ve iklimlendirme konuları bulunan programı (kalfalık,
ustalık ve diploma) bitirmeleri veya meslek yüksek okulu veya meslek lisesi
mezunlarının Milli Eğitim Bakanlığı onaylı Ozon Tabakasına Zarar Veren
Gazların Kullanımı ve Kontrolü konulu ve süresi en az yirmi beş saatlik kurs
programını başarı ile bitirmeleri
gerekmektedir. Bunlar dışındaki belgelerin değerlendirilmesi Milli Eğitim
Bakanlığı’nca denklik yolu ile yapılır.
(2) Bu maddede belirtilen niteliklere sahip olmayan son kullanıcılara kontrol
altındaki maddelerin satışı yasaktır.
Halonlu yangın söndürücülerin test ve personel eğitiminde kullanımı
MADDE 16 – (1) 6 ncı maddede
yer alan ozon tabakasını incelten maddelerin elde taşınabilen yangın
söndürücü veya sabit yangın söndürme sistemlerinin test edilmesi ve personel
eğitimi için kullanılması
yasaktır. ALTINCI BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler
Kaçakların Kontrolü
MADDE 17 – (1) Kullanımı
kontrol altına alınan maddelerin geri kazanılması ile ilgili olarak;
a) Evsel amaçlı soğutucular ve dondurucular, soğutma, klima ve ısı pompası
teçhizatındaki,
b) Çözücü içeren teçhizatındaki,
c) Yangın korunma sistemlerinde ve yangın söndürücülerindeki
kontrol altına alınan maddelerin, teçhizatın bakımı, sökülmesi, elden
çıkarılmasından önce yeniden işleme veya ıslahı için, taraflarca onaylanan
teknolojilerle veya çevresel olarak kabul edilebilir imha teknolojileri ile
son kullanıcı tarafından geri kazanımı yapılacaktır.
(2) Kullanıcılar, kontrol altına alınan maddeleri içeren ürünlerin üretimi ve
sanayi işleme hammaddesi veya işlem etken maddesi olarak kullanımları
sırasında ortamda oluşabilecek sızıntı ve kaçaklara ilişkin olarak her türlü
tedbiri almakla yükümlüdür.
Sabit Ekipmanların Periyodik Kontrolü
MADDE 18 – (1) 1/1/2012
tarihinden itibaren, üç kilogram ve daha fazla kontrol altına alınan madde
içeren sabit ekipmanın, yılda bir kez kontrollerinin 15 inci maddede
nitelikleri tanımlanan son kullanıcılara yaptırılması ve denetimlerde yıllık
kontrollerin yapıldığının belgelenmesi zorunludur.
Kontrol altındaki maddelerin ve bu maddeleri içeren ürünlerin piyasaya
sunulması
MADDE 19 – (1) 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile 6 ncı madde kapsamındaki ozon
tabakasını incelten maddeleri içeren ürünlerin ithalatı, sanayi işleme
hammaddesi veya Ek-9’daki kullanım alanlarında işlem etken maddesi olarak
kullanım amaçlı ithalatı dışında yasaktır. İthalatçılar söz konusu ürünün
ihracatçısı veya üreticisi tarafından düzenlenip ilgili ülke yetkili mercilerince
onaylanmış ve ürünün içeriğinde, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve
(b) bentleri ile 6 ncı madde kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelerin
kullanılmadığına dair bir ibarenin yer aldığı belgeyi gümrüklere ibraz etmek
zorundadır. Bu tür belgelerin temin edilemediği durumlarda; ürünlerin 5
inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile 6 ncı maddede
belirtilen ozon tabakasını incelten maddeleri içermediğinin tespit edilmesi
için, fiili ithalat öncesinde gümrük laboratuvarlarında veya söz konusu
laboratuvarlarda yapılamadığı takdirde Gümrük Müsteşarlığınca belirlenecek
üniversiteler veya kamu kuruluşlarına ait laboratuvarlarda, tüm
masrafları ithalatçı tarafından ödenmek koşuluyla, analiz yaptırılır. Ozon
tabakasını incelten maddelerin ithaline ilişkin olarak Gümrük idarelerince
yapılacak işlemler, Müsteşarlıkça çıkarılacak tebliğ ile düzenlenir.
(2) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile 6 ncı madde
kapsamındaki ozon tabakasını incelten maddelerin sanayi işleme hammaddesi
veya Ek-9’daki kullanım alanlarında işlem etken maddesi olarak ithal
edilmesi, kullanım amacının Bakanlığa belgelendirilmesi ve Bakanlığın uygun
görüşü ile yapılır.
Etiketleme
MADDE 20 – (1) Ozon tabakasını
incelten maddelerin ithalatçıları, maddenin taşındığı paketin ya da kabın
üzerine, görülecek şekilde "Ozon Tabakasına Zarar Verir" uyarısını
yazmakla yükümlüdür. Etiketlemeye ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça
11/7/1993 tarihli ve 21634 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğü
giren Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği’nin 17 ve 20 nci maddeleri uyarınca
gerçekleştirilir. Bakanlıkça düzenlenen kontrol belgesi ile etikette yer alan
bilgilerde çelişki olması durumunda veya ithal edilen teçhizatta kontrol
altına alınan maddeler bulunup bulunmadığının tespiti için fiili ithalat
öncesinde, bedeli ithalatçı tarafından karşılanmak üzere yaptırılacak teknik
incelemelerden sonra malın ülkeye girişine izin verilir.
Kamuoyu ve sanayicilerin bilgilendirilmesi
MADDE 21 – (1) Bakanlık
alternatif madde ve/veya teknolojiler konusunda kamuoyunu ve sanayicileri
bilgilendirir.
İdari yaptırımlar
MADDE 22 – (1) Çevrenin
Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Kimyasallara İlişkin Dış Ticarette
Standardizasyon Tebliği çerçevesinde; Bakanlığın kontrolüne tabi olan, ozon
tabakasını incelten maddelerin ithalatçılarının ilgili hükümlere uymaması
durumunda, 7/9/2005 tarihli ve 2005/9454 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe
konulan Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararına
ve Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği’ne uygun olarak hazırlanan
taahhütnamelerde belirtilen yaptırımlar uygulanır.
(2) 7 nci maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen hususları yerine
getirmeyen ithalatçı firmalara ve ithalatçılara, Kontrol belgesi ile ithaline
izin verilen madde dışında tehlikeli veya tehlikeli olmayan madde ithal
edenlere, kimyasalı kontrol belgesi üzerinde belirtilen amaç dışında
kullananlara veya satanlara, zorunlu kullanım alanları için veya doğrudan
üretim amaçlı ithal edilen ozon tabakasını incelten maddeleri bu amaçlar
dışında kullananlara veya başka firma ve kullanıcılara satanlara, 2872 sayılı
Çevre Kanunu’nun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (y) bendi hükmü
gereğince cezai işlem uygulanır.
(3) 7 nci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hususları yerine getirmeyen
dağıtıcı firmaların ve dağıtıcıların dağıtıcı kayıtları iki yıl süre ile
iptal edilir ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci maddesi kapsamında aynı
Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi hükmü uygulanır.
(4) 15 inci maddede belirtilen niteliklere sahip olmayan son kullanıcılara bu
maddelerin satışı yasaktır. Bu şartlara haiz olmayan kişilere veya firmalara
bu maddeleri satan firmaların, dağıtıcıların ve ithalatçıların belgeleri iki
yıl süre ile iptal edilir ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 20 nci maddesinin
birinci fıkrasının (y) bendi hükmü gereğince cezai işlem uygulanır.
(5) 6 ncı maddede yer alan ozon tabakasını incelten maddelerin elde
taşınabilen yangın söndürücü veya sabit yangın söndürme sistemlerinin test
edilmesinde kullanan ve bu maddeleri personel eğitimi için kullanan kişilere
ve firmalara 2872 sayılı Çevre Kanununun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının
(y) bendi hükmü gereğince cezai işlem uygulanır.
Ozon tabakasını incelten maddelerin atıklarının bertarafı
MADDE 23 – (1) 5 inci maddede
yer alan ozon tabakasını incelten maddelerin atıklarının bertarafı konusunda
14/3/2005 tarihli ve 25755 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde gerekli tedbirler kullanıcılar
tarafından alınır. Bu tür atığı bulunanlar, Bakanlığa bildirimde bulunmakla
yükümlüdür.
Tahsil Şartı
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Milli
Eğitim Bakanlığı onaylı Ozon Tabakasına Zarar Veren Gazların Kullanımı ve
Kontrolü konulu ve süresi en az yirmi beş saatlik kurs programına katılacak
olan son kullanıcılarda tahsil şartı 1/1/2010 tarihine kadar aranmaz.
(2) Son kullanıcılarda, 15 inci maddede belirtilen şartlar 31/12/2008
tarihine kadar aranmaz.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 24 – (1) 23/5/2006
tarihli ve 26176 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ozon Tabakasını İncelten
Maddelere Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 25 – (1) Bu Yönetmelik
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik
hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı yürütür. 12 Kasım 2008
ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 27052 Ek–1 Zorunlu
Kullanım Alanlarında Kullanılacak Maddelerin Saflık Özellikleri
Saflık dereceleri % 99,5 kaynama noktaları 20 °C’nin altında olan ve Montreal
Protokolü ve değişiklikleri ile kontrol altına alınan kloroflorokarbonların,
Montreal Protokolü ve değişiklikleri ile kontrol altına alınan veya alınmayan
diğer kimyasal maddeler ile karıştırılarak iç piyasada laboratuvar amaçlı
zorunlu kullanılmalarında herhangi bir kısıtlama uygulanmaz.
Laboratuvar Amaçlı ve Zorunlu Kullanım Alanları
a) Çözücüler, seyreltik çözeltiler veya kimyasal analizlerde;
1) Referans çözeltiler, Ozon tabakasını incelten maddelerin kontrolü ve uçucu
organik bileşiklerin analizi, zehirli maddelerin sentezi,
2) Ayırma İşlemleri; Yiyeceklerde, böcek ilacı kalıntısı ve ağır metal
analizleri, su ve topraktaki atık yağ analizleri, yiyecekler içindeki katkı
maddeleri ve renk analizi,
3) Seyreltici olarak; Bitkilerde ve yiyeceklerde çinko, bakır ve kadmiyum
analizleri, mikro kimyasal metotlarla molekül ağırlığı veya oksijenin belirlenmesi,
ilaçlarda saflık ölçümü ve kalıntı miktarının belirlenmesi, laboratuvar
aletlerinin sterilizasyonu işlemleri,
4) Taşıyıcı Olarak; Emniyette parmak izi alımı, yaş kimyasal yöntem
kullanılarak yapılan analizler,
5) Analitik cihazlarda; Spektroskopi cihazları, IR (kızıl ötesi) UV (mor
ötesi), Nükleer Manyetik Rezonans, Floresans), Kromatografi cihazları (Yüksek
Basınçlı Sıvı Kromatografisi, Gaz Kromatografisi, İnce tabaka Kromatografi).
6) Kalıntı Araştırmalarında; Sağlık alanları
7) Muhtelif alanlarda; Test amaçlı katkı maddesi analizleri, kimyasal madde
analizleri,
b ) Biyokimyasal amaçlı araştırmalarda;
1) Laboratuvar yöntemlerinin geliştirilmesi,
2) Çözücü kullanımı için örnek hazırlanması,
3) Isı transferi çalışmaları,
c) Kimyasal reaksiyonlar için tepkimeye girmeyen çözücülerde;
ç) İnhaler üretiminde; Hidrokloroflorokarbonların
Kullanımına İlişkin Esaslar
Yukarıdaki hususlara ek olarak HCFC’lerin zorunlu kullanım alanları
şunlardır:
a) Diğer kimyasalların üretiminde sanayi işlem hammaddesi ve işlem etken
maddesi olarak,
b) Mevcut bulunan yangından korunma sistemlerinde, yangınla mücadele
maddeleri olarak Halonlara alternatif olarak Zorunlu
Kullanım Alanlarında Kullanılacak Maddelerin Taşınmasına İlişkin Esaslar
Zorunlu kullanım alanlarında kullanılacak maddelerin ve karışımlarının;
a) Yüksek basınçlı ve kapasitesi üç litreden az olan silindir taşıyıcılarda
veya kalınlığı 10 mm olan cam ampullerde taşınması,
b) Zorunlu kullanım amaçlı olarak ithal edilen bu maddelerin piyasaya arz
edilmesinden önce ambalajlarının üzerine, ithalatçılar tarafından
"laboratuvar ve analitik amaç dışında kullanılamaz" ibaresinin
yazılması,
zorunludur. Ek–2 İthalatçı Firma
Adı
: Adresi
: Telefon ve Faks
Numarası
: E-Posta
adresi
: İthal edilen
maddenin İsmi
: Menşei
: İthalat
Miktarı
: Satış
Miktarı
: Stok
Miktarı
: İthalatın gerçekleştirildiği Kontrol
Belgesi tarih ve numarası:
Düzenleme Tarihi: Firma Yetkilisi Adı, Unvanı, İmzası ve
Kaşesi Ek–3 Geri
Dönüşüm, Geri Kazanım ve Rehabilitasyon Makinelerinde Bulunması Gerekli
Teknik Özellikler
a) Geri dönüşüm makinelerinde;
1) Geri dönüşüm makinesinin giriş bölümünde, yüksek basınçlı (30 bar)
bağlantı sisteminin bulunması,
2) Geri dönüşüm bölümünün iç düzeneğinde bir geçiş sisteminin mevcut olması,
3) Geri dönüşüm bölümünde bulunan kompresörün, yüksek basınç altındaki hizmet
kolektöründen, soğutucu sisteminde bulunan soğutucu gazların tamamen
toplanabilmesi için sistem vakum pompasına sahip olması,
4) Geri dönüşüm cihazının elde taşınabilir olması,
5) Soğutuculardan alınan soğutucu gazların pompalanabileceği depolama
silindirinin bulunması,
6) Geri dönüşüm cihazının filtre donanımına sahip olması,
7) Sıvı soğutucu gazlar için geri dönüşüm cihazı öncesinde bir tampon
silindir aracılığıyla geri dönüşüm yapılması,
8) Geri dönüşüm cihazlarının, kompresörün zarar görmesini engelleyecek filtre
sistemine sahip olması ve gerekli olması durumunda nem ve partikül maddelerin
tutulabilmesi için ilave filtrenin yer alması,
zorunludur.
b) Geri kazanım makinelerinde,
1) Temizlenmiş soğutucu gazın soğutucuya yeniden verilmesini sağlayan pompa
sisteminin,
2) Yeniden doldurulabilen depolama silindirlerinin,
3) Arıtma sistemlerinde buharlaştırma, ayırma filtre ve kurutma bölümlerinin,
bulunması zorunludur.
c) Rehabilitasyon makinelerinde bulunması gerekli teknik özellikler
şunlardır;
1) Rehabilitasyon makine istasyonlarının sabit bir yere kurulması,
2) Bu makinelerin kirlenen veya karışım halinde bulunan soğutucuların
temizlenmesinde kullanılması,
3) Bu işlem sonucu elde edilen maddelerin standardının yüksek kalitede olması
ve hiç kullanılmayan soğutucularla aynı özellikleri içermesi,
4) Rehabilite edilmiş maddelerin standartları sağlayıp sağlamadığının gaz
kromatografisi ile kontrol edilmesi,
zorunludur.
d) Yeniden Kullanıma Sunulan Maddelerin Saflık Özellikleri
Soğutucu gazların geri kazanım ve rehabilitasyon cihazlarından geçirilerek,
yeniden kullanıma sunulan maddelerin saflık özelliklerinin, üretildikleri ve
ilk kullanıma sunuldukları andaki fiziksel ve kimyasal özellikleri ile aynı
olması zorunludur.
e) Soğutucu gazların depolanmasında; silindirlerin tamamen doldurulmaması,
silindirlerin soğutucu gaz türüne göre etiketlenmesi, asit, nem ve yağ
kalıntılarından tamamen temizlenmiş silindirlerin kullanılması, kullanılmadan
önce bütün silindirlerin kontrol edilmesi ve basınç testinden geçirilmesi,
basınç ile doldurma sistemi bulunan ve sıvı ve gaz sibopları bulunan silindirlerin
kullanılması zorunludur. Ek–4
Kontrol Altındaki Maddelerin Son Kullanım Alanları
1) Soğutucu Üretimi
1.1) Ev ve ticari nitelikli soğutucu ve klima/ısı pompası sistemleri
1.1.1) Buzdolapları
1.1.2) Dondurucular
1.1.3) Nem alıcılar
1.1.4) Su soğutucuları
1.1.5) Buz ve dondurma makineleri
1.1.6) Klima (mobil/merkezi) ve ısı pompası sistemleri
2) Aerosol Üretimi
2.1) Tıbbi müstahzar üretimi
3) Yangın Söndürme
3.1) Sabit yangın söndürme sistemlerindeki kullanım
3.2) Elde taşınabilen yangın söndürücülerdeki kullanım
4) Köpük (Sünger) Üretimi
4.1) Sert poliüretan köpükler
4.1.1) Yalıtım panelleri
4.1.2) Soğutucu yalıtımı
4.2) Boru izolasyon maddeleri üretimi
4.3) Esnek sünger üretimi
4.4) Yüzey kaplama köpüğü
5) Çözücü Olarak Kullanım
5.1) Metal temizlemede
5.2) Elektronik temizleme
5.3) Tekstil temizleme
5.4) Diğer Ek–5 Kontrol
Altındaki Maddeleri İçeren Ürünler Listesi
G.T.İ.P.
Madde İsmi
3305.30.00.00.00
Saç spreyleri
3307.10.00.90.19
Yalnız traş köpükleri
3307.10.00.90.11
Yalnız traş jelleri
3307.20.00.00.00
Vücut deodorantları ve ter kokusunu önleyici deodorantlar
3307.49.00.00.00
Yalnız sprey şeklinde olanlar
34.05
Yalnız sprey boya ve cilalar
38.08
Yalnız aerosoller (sprey şeklinde olanlar)
3910.00
Yalnız silikon aerosoller (sprey şeklinde olanlar)
84.24.10
Yangın söndürme cihazları (doldurulmuş olsun olmasın) Kontrol
Altındaki Maddelerle Çalışan Ürünler Listesi
G.T.İ.P.
Madde İsmi
8414.30
Soğutma cihazlarında kullanılan kompresörler
84.15
Klima cihazları (motorlu bir vantilatör ile nem ve ısıyı değiştirmeye mahsus
tertibatı olanlar) (nemin ayrı olarak ayarlanamadığı cihazlar dahil)
(8701-87.05 pozisyonlarındaki motorlu araçlara monte edilmiş olsun olmasın)
(8415.90 hariç)
84.18
Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar
(elektrikli olsun olmasın); ısı pompaları (84.15 pozisyonundaki klima
cihazları hariç) (8418.91.00.00.00; 8418.99 hariç) Ek–6 Kontrol Altındaki Maddeler
Ek–7 Kullanımı Yasaklanan
Maddeler Kloroflorokarbonlar Grup I
Grup II
Halonlar Grup III
Diğerleri Grup IV
Grup V
Grup VI
Grup VII
Ek–8 Halonun
Kritik Kullanım Alanları
Halon 1301 gazının kullanımı;
a) Uçaklarda, mürettebat kabini, motor bölmesi, kargo ve elektronik aksanım
bulunduğu bölümler ile yakıt tankının korunması için,
b) Askeri kara araçlarında ve askeri gemilerde, personelin ve motorun
bulunduğu alanlarda koruma amaçlı olarak,
c) Askeri alanlarda, petrol, gaz ve petro-kimya sektörleri ile mevcut kargo
gemilerinde yanıcı sıvı ve/veya gaz sızıntısı olabilecek alanlarda kaçağın
yayılmasını önlemek için,
d) Silahlı kuvvetlerin veya ulusal güvenlik için önemli olan diğer
kuruluşların mevcut insanlı muhaberat ve komuta merkezleri için,
e) Radyoaktif madde yayılma riskinin olabileceği alanlarda yayılmayı önlemek
için,
f) Kanal tüneli ile ilgili tesisatlar, işletim araçları ile lokomotif ve
vagonlarda,
Halon 1211 gazının kullanımı:
a) Askeri kara araçlarında ve askeri gemilerde, personelin ve motorun
bulunduğu alanlarda koruma amaçlı olarak,
b) El tipi yangın söndürücülerde ve uçaklarda kabin içi sabit yangın
söndürücü donanımında,
c) Uçaklarda, mürettebat kabini, motor bölmesi, kargo ve elektronik aksanım
bulunduğu bölümler ile yakıt tankının korunması için,
d) İtfaiye birlikleri tarafından ilk müdahalede kişisel güvenlik için hayati
önem taşıyan yangın söndürücülerde,
e) Silahlı kuvvetler ve polis kuvvetlerinde, kişiler üzerinde kullanılan
portatif yangın söndürücülerde. Ek–9 Kontrol altındaki
maddelerin işlem etken maddesi olarak kullanıldığı işlemler
a) Karbon Tetraklorür’ün, klor ve kostik soda üretiminde azot triklorür’ün
giderilmesi;
b) Karbon Tetraklorür’ün klor üretiminde “tail” gazdaki klorun geri-kazanımı;
c) Karbon Tetraklorür’ün klorlanmış lastik (kauçuk) üretiminde;
d) Karbon Tetraklorür’ün izobütil asetofenon (ibruprofen-analjezik)
üretiminde;
e) Karbon Tetraklorür’ün poli-fenil-terefatalamid üretiminde;
f) Karbon Tetraklorür’ün radyolojik işaretlenmiş siyanokobalamin üretiminde;
g) CFC-11’in saf polyolefin fibre tabaka üretiminde kullanılması;
h) CFC-12’nin Z-perfloropolieterler ve difonksiyonel türevlerinin
perfloropolieterpoliperoksit öncüllerinin fotokimyasal sentezinde;
i) CFC-113’ün, perfloropolieter diesterlerinin üretimi için ara (ürün
olan) perfloropolieterpoliperoksite dönüşümünde;
j) CFC-113’ün, yüksek işlevsellikli perfloropolieter diollerinin
hazırlanmasında;
k) Karbon Tetraklorür’ün Siklodim (Cyclodime) üretiminde;
l) HCFC’lerin, (a) ve (k)’de belirtilen süreçlerde (proseslerde) CFC veya
Karbon Tetraklorür yerine; |