Gümrük.com.tr

YÖNETMELİK

Grup 1: Hidroflorokarbonlar (HFC’ler)

HFC-23

Triflorometan

CHF₃

 14 800

HFC-32

Diflorometan

CH₂F₂

675

HFC-41

Florometan

CH₃F

92

HFC-125

Pentafloroetan

CHF₂CF₃

3 500

HFC-134

1,1,2,2-tetrafloroetan

CHF₂CHF₂

1 100

HFC-134a

1,1,1,2-tetrafloroetan

CH₂FCF₃

1 430

HFC-143

1,1,2-trifloroetan

CH₂FCHF₂

353

HFC-143a

1,1,1-trifloroetan

CH₃CF₃

4 470

HFC-152

1,2-difloroetan

CH₂FCH₂F

53

HFC-152a

1,1-difloroetan

CH₃CHF₂

124

HFC-161

Floroetan

CH₃CH₂F

12

HFC-227ea

1,1,1,2,3,3,3-heptafloropropan

CF₃CHFCF₃

3 220

HFC-236cb

1,1,1,2,2,3-hekzafloropropan

CH₂FCF₂CF₃

1 340

HFC-236ea

1,1,1,2,3,3-hekzafloropropan

CHF₂CHFCF₃

1 370

HFC-236fa

1,1,1,3,3,3-hekzafloropropan

CF₃CH₂CF₃

9 810

HFC-245ca

1,1,2,2,3-pentafloropropan

CH₂FCF₂CHF₂

693

HFC-245fa

1,1,1,3,3-pentafloropropan

CHF₂CH₂CF₃

1 030

HFC-365 mfc

1,1,1,3,3-pentaflorobütan

CF₃CH₂CF₂CH₃

794

HFC-43-10 mee

1,1,1,2,2,3,4,5,5,5-dekafloropentan

CF₃CHFCHFCF₂CF₃

1 640

Grup 2: Perflorokarbonlar (PFCs)

 PFC-14

Tetraflorometan

CF₄

7 390

 PFC-116

Hekzafloroetan

C₂F₆

12 200

 PFC-218

Oktafloropropan

C₃F₈

8 830

 PFC-3-1-10

(R-31-10)

Dekaflorobütan

C₄F₁₀

8 860

 PFC-4-1-12

(R-41-12)

Dodekafloropentan

C₅F₁₂

9 160

 PFC-5-1-14

(R-51-14)

Tetradekaflorohekzan

C₆F₁₄

9 300

 PFC-c-318

Oktaflorosiklobütan

c-C₄F₈

10 300

Grup 3: Kükürt Hekzaflorür

Kükürt Hekzaflorür

SF₆

22 800

[1] Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli tarafından kabul edilen Dördüncü Değerlendirme Raporuna dayanmaktadır.

1. Doymamış Hidro(kloro)florokarbonlar

HFC-1234yf

CF₃CF=CH₂

4²

HFC-1234ze

Trans — CHF=CHCF₃

7²

HFC-1336mzz

CF₃CH=CHCF₃

9

HCFC-1233zd

C₃H₂ClF₃

4.5

HCFC-1233xf

C₃H₂ClF₃

1³

2. Florlu Eterler ve Alkoller

HFE-125

CHF₂OCF₃

14 900

HFE-134 (HG-00)

CHF₂OCHF₂

6 320

HFE-143a

CH₃OCF₃

756

HCFE-235da2 (izofloran)

CHF₂OCHClCF₃

350

HFE-245cb2

CH₃OCF₂CF₃

708

HFE-245fa2

CHF₂OCH₂CF₃

659

HFE-254cb2

CH₃OCF₂CHF₂

359

HFE-347 mcc3 (HFE-7000)

CH₃OCF₂CF₂CF₃

575

HFE-347pcf2

CHF₂CF₂OCH₂CF₃

580

HFE-356pcc3

CH₃OCF₂CF₂CHF₂

110

HFE-449sl (HFE-7100)

C₄F₉OCH₃

297

HFE-569sf2 (HFE-7200)

C₄F₉OC₂H₅

59

HFE-43-10pccc124 (H-Galden 1040x) HG-11

CHF₂OCF₂OC₂F₄OCHF₂

1 870

HFE-236ca12 (HG-10)

CHF₂OCF₂OCHF₂

2 800

HFE-338pcc13 (HG-01)

CHF₂OCF₂CF₂OCHF₂

1 500

HFE-347mmy1

(CF₃)₂CFOCH₃

343

2,2,3,3,3-pentafloropropanol

CF₃CF₂CH₂OH

42

Bis(triflorometil)-metanol

(CF₃)₂CHOH

195

HFE-227ea

CF₃CHFOCF₃

1 540

HFE-236ea2 (desfluoran)

CHF₂OCHFCF₃

989

HFE-236fa

CF₃CH₂OCF₃

487

HFE-245fa1

CHF₂CH₂OCF₃

286

HFE 263fb2

CF₃CH₂OCH₃

11

HFE-329 mcc2

CHF₂CF₂OCF₂CF₃

919

HFE-338 mcf2

CF₃CH₂OCF₂CF₃

552

HFE-338mmz1

(CF₃)₂CHOCHF₂

380

HFE-347 mcf2

CHF₂CH₂OCF₂CF₃

374

HFE-356 mec3

CH₃OCF₂CHFCF₃

101

HFE-356mm1

(CF₃)₂CHOCH₃

27

HFE-356pcf2

CHF₂CH₂OCF₂CHF₂

265

HFE-356pcf3

CHF₂OCH₂CF₂CHF₂

502

HFE 365 mcf3

CF₃CF₂CH₂OCH₃

11

HFE-374pc2

CHF₂CF₂OCH₂CH₃

557

-(CF₂)₄CH(OH)-

73

3. Diğer Perflorlu Bileşikler

Perfloropolimetilizopropil-eter (PFPMIE)

CF₃OCF(CF₃)CF₂OCF₂OCF₃

10 300

Azot triflorür

NF₃

17 200

Triflorometil kükürt pentaflorür

SF₅CF₃

17 700

Perflorosiklopropan

c-C₃F₆

17 340⁴

2 Montreal Protokolü Bilimsel Değerlendirme Panelinin (SAP) 2010 Değerlendirme Raporuna dayanmaktadır (Tablo 1-11).

3 Varsayılan değer, KIP henüz mevcut değil.

4 Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli tarafından kabul edilen Dördüncü Değerlendirme Raporuna göre Minimum Değer

EK-3

Ürün ve Ekipman için Piyasaya Arz Yasakları Listesi

1. Soğutucu akışkan olarak hidroflorokarbon ve perflorokarbonlar içeren doğrudan evaporasyon sistemleri.
2. Perflorokarbon veya triflorometan (HFC-23) içeren yangından korunma ekipmanları.
3. Florlu sera gazı içeren pencereler, ayakkabılar ve araba lastikleri.
4. Zorunlu kullanım alanları hariç, Küresel Isınma Potansiyeli (KIP) değeri 150 veya daha fazla olan florlu sera gazı içeren tek bileşenli köpükler.
5. Küresel Isınma Potansiyeli (KIP) 150 veya daha fazla olan hidroflorokarbon içeren eğlence ve dekoratif amaçlı halka satılmak üzere pazarlanan ve satılması amaçlanan aeresol jeneratörleri ve işaret düdükleri.
6. Soğutucu akışkan  veya köpük şişirme ajanı olarak KIP değeri 150 veya daha fazla olan hidroflorokarbon içeren ev tipi buzdolapları ve dondurucular.

EK-4

Karışımların Küresel Isınma Potansiyelinin (KIP) Hesaplanması

Bir karışımın toplam KIP değeri, florlu sera gazı olmayan maddeler de dâhil olmak üzere, her bir maddenin KIP değerleri ile çarpılan ağırlık oranlarının toplamından elde edilen ağırlıklı ortalama olarak hesaplanır.

Σ (% X Maddesi x KIP) + (% Y Maddesi x KIP) + … (% N Maddesi x KIP) hesaplamasındaki % değeri +/-%1'lik bir tolerans ile ağırlık olarak payıdır.

Örneğin formül, %60 dimetil eter, %10 HFC-152a ve %30 izobütandan oluşan bir gaz karışımına uygulandığında;

(%60 x 1) + (%10 x 124) + (%30 x 3)

→ Toplam KIP = 13,9'dur.

Aşağıdaki tabloda gösterilen, ancak EK-1 ve EK-2'de listelenmeyen maddelerin KIP değerleri karışımların KIP değerlerinin hesaplanmasında kullanılır. Aşağıdaki tabloda KIP değeri belirtilmeyen maddeler ve ayrıca EK-1, EK-2'de veya aşağıdaki tabloda listelenmeyen maddeler için varsayılan değer olarak sıfır değeri uygulanır.

EK-1 ve EK-2’de Listelenmeyen Maddelerin KIP Değerleri

Metan

CH₄

25

Azot oksit

N₂O

298

Dimetil eter

CH₃OCH₃

1

Metilen klorür

CH₂Cl₂

9

Metil klorür

CH₃Cl

13

Kloroform

CHCl₃

31

Etan

R-170

CH₃CH₃

6

Propan

R-290

CH₃CH₂CH₃

3

Bütan

R-600

CH₃CH₂CH₂CH₃

4

Izobütan

R-600a

CH(CH₃)₂CH₃

3

Pentan

R-601

CH₃CH₂CH₂CH₂CH₃

5⁶

İzopentan

R-601a

(CH₃)₂CHCH₂CH₃

5⁶

Etoksietan (dietil eter)

R-610 

CH₃CH₂OCH₂CH₃

4 

Metil format

R-611

HCOOCH₃

25

Hidrojen

R-702

H₂

6

Etilen

R-1150

C₂H₄

0

Propilen

R-1270

C₃H₆

2

Siklopentan

C₅H₁₀

5⁶

Hidrokloroflorokarbonlar (HCFC) ⁷

(HCFC-21)*

R-21

CHFCl₂

151

(HCFC-22)*

R-22

CHF₂Cl

1 810

(HCFC-31)

R-31

CH₂FCl

(HCFC-121)

R-121

C₂HFCl₄

(HCFC-122)

R-122

C₂HF₂Cl₃

(HCFC-123)

R-123

C₂HF₃Cl₂

77

(HCFC-123)*

R-123

CHCl₂CF₃

(HCFC-124)

R-124

C₂HF₄Cl

609

(HCFC-124)*

R-124

CHFClCF₃

(HCFC-131)

R-131

C₂H₂FCl₃

(HCFC-132)

R-132

C₂H₂F₂Cl₂

(HCFC-133)

R-133

C₂H₂F₃Cl

(HCFC-141)

R-141

C₂H₃FCl₂

(HCFC-141b)*

R-141b

CH₃CFCl₂

725

(HCFC-142)

R-142

C₂H₃F₂Cl

(HCFC-142b)*

R-142b

CH₃CF₂Cl

2 310

(HCFC-151)

R-151

C₂H₄FCl

(HCFC-221)

R-221

C₃HFCl₆

(HCFC-222)

R-222

C₃HF₂Cl₅

(HCFC-223)

R-223

C₃HF₃Cl₄

(HCFC-224)

R-224

C₃HF₄Cl₃

(HCFC-225)

R-225

C₃HF₅Cl₂

(HCFC-225ca)*

R-225ca

CF₃CF₂CHCl₂

122

(HCFC-225cb)*

R-225cb

CF2ClCF2CHClF

595

(HCFC-226)

R-226

C₃HF₆Cl

(HCFC-231)

R-231

C₃H₂FCl₅

(HCFC-232)

R-232

C₃H₂F₂Cl₄

(HCFC-233)

R-233

C₃H₂F₃Cl₃

(HCFC-234)

R-234

C₃H₂F₄Cl₂

(HCFC-235)

R-235

C₃H₂F₅Cl

(HCFC-241)

R-241

C₃H₃FCl₄

(HCFC-242)

R-242

C₃H₃F₂Cl₃

(HCFC-243)

R-243

C₃H₃F₃Cl₂

(HCFC-244)

R-244

C₃H₃F₄Cl

(HCFC-251)

R-251

C₃H₄FCl₃

(HCFC-252)

R-252

C₃H₄F₂Cl₂

(HCFC-253)

R-253

C₃H₄F₃Cl

(HCFC-261)

R-261

C₃H₅FCl₂

(HCFC-262)

R-262

C₃H₅F₂Cl

(HCFC-271)

R-271

C₃H₆FCl

5 Aksi belirtilmediği sürece Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli tarafından kabul edilen Dördüncü Değerlendirme Raporuna dayanmaktadır.

6 Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli tarafından kabul edilen Dördüncü Değerlendirme Raporunda yer almayan madde, diğer hidrokarbonların KIP değerlerine dayanan varsayılan değer.

7 HCFC'lerin KIP değerleri, Montreal Protokolü Kigali Değişikliği’nde listelenen değerlere dayanmaktadır.

* En yaygın kullanılan izomerler. Örneğin - HCFC-225 içeren bir karışımın ithalatı rapor edilirse, ithalatçı tarafından açıklığa kavuşturulması gerekir çünkü büyük olasılıkla bunun HCFC-225ca veya HCFC-225 cb olduğu anlamına gelir.

EK-5

Sızıntı Kontrolleri ve Ekipmanların Onarımı

1) Sabit Soğutma, İklimlendirme ve Isı Pompası Ekipmanlarının ve Soğutmalı Kamyonlar ve Treylerlerin Soğutma Ünitelerinin Sızıntı Kontrolleri

a)Bağlantı yerleri, gövdesi dahil olmak üzere vanaları, değiştirilebilir kurutucular ve filtre üzerindekiler dahil olmak üzere contaları, sistemin titreşime tabi olan kısımları ve güvenlik veya işletim cihazlarına olan bağlantıları düzenli olarak kontrol edilir

b)Sızıntı kontrollerinde, belgelendirilmiş gerçek kişiler, sızıntı riski olan devre ve bileşenleri sistem içerisindeki soğutucu akışkana uygun gaz tespit sistemleriyle kontrol etme, ultraviyole algılama sıvısı veya uygun bir boya, tescilli köpük solüsyonları uygulama veya sabun köpüğü kullanma yöntemlerinden en az birini uygular. Bahsedilen gaz tespit sistemleri en az on iki (12) ayda bir kontrol edilir.

c)Ekipman üreticisinin onayı ile soğutucu devrelerine morötesi çözeltisi veya boya uygulanır. Belgelendirilmiş gerçek kişiler, yukarıda belirtilen yöntemleri izleyerek ekipmanın kalan kısımlarını inceler ve oksijensiz azot ile basınç testi yapmadan önce florlu sera gazlarını ekipmandan geri kazanır.

ç)Sabit soğutma, iklimlendirme ve ısı pompası ekipmanlarında ve soğutmalı kamyon ve treyler soğutma ünitelerinde sızıntılara karşı yapılacak dolaylı kontrollerde, belgelendirilmiş gerçek kişiler basınç, ısı ve kompresör akışını, soğutucu seviyelerini ve şarj oranı parametrelerini inceler.

d)Bir sızıntı tespit sisteminin, sistemdeki bir sızıntı ile ilgili olarak uyarı vermesi, ekipmanın donması veya yetersiz miktarda soğutucu sağlaması, yağ lekelerinin tespit edilmesi veya bir sızıntının, güvenlik şaltlarında, basınç şaltlarında, manometrede ve sensör bağlantılarında hasarın tespit edilmesi ve soğutucu kaybının yaşanması durumlarında sabit soğutma ve iklimlendirme ve ısı pompası ekipmanı ve soğutmalı kamyon ve treylerdeki soğutma ünitelerinde sızıntı kontrolleri yapılır.

2) Sabit Yangından Korunma Ekipmanlarının Sızıntı Kontrolleri

a)Sabit yangından korunma ekipmanları sızıntı kontrolleri, TS ISO 14520 veya EN 15004 standartlarına uygun olarak 13 üncü maddede belirtilen zaman çizelgesine göre yerine getirilir.

b)Sabit yangından korunma ekipmanı üzerindeki sızıntı kontrolleri, kapların, bileşenlerin ve bağlantıların kontrol edilmesi belgelendirilmiş gerçek kişiler tarafından yapılır.

c)Sızıntı tespit sisteminin sistemdeki bir sızıntıyla ilgili olarak uyarı vermesi, sıcaklığı ayarlanmış olan kapta %10'luk veya daha fazla basınç kaybının veya %10 yangın söndürücü madde kaybının yaşanması hâlinde sabit yangından korunma ekipmanı üzerinde sızıntı kontrolü yapılır.

ç)Sabit yangından korunma ekipmanının basınç ölçerleri ve ağırlık izleme ekipmanı en az 12 (on iki) ayda bir kontrol edilir.

3) Sızıntı Onarımı

a)Sızıntıları kontrol eden belgelendirilmiş gerçek kişiler, 5 (beş) ton CO2 eşdeğeri florlu sera gazı içeren sabit soğutma, iklimlendirme ve ısı pompası ekipmanı, sabit yangından korunma ekipmanı, soğutmalı kamyon ve römorklardaki soğutma üniteleri ve 6 (altı) kilogram veya daha fazla kükürt hekzaflorür içeren elektrik şalt ekipmanı ile ilgili olarak EKOMVET’e daha önce girilen verileri kontrol eder. Geçmişte sızıntının tespit edilmiş olması hâlinde, belgelendirilmiş gerçek kişiler bu bilgiyi hesaba katarak daha önce sızıntı yaptığı tespit edilen ekipman parçalarına özellikle dikkat eder.

b)Belgelendirilmiş gerçek kişiler tarafından florlu sera gazıyla doldurulmasından önce ekipmanın sızıntısının onarılması ve sızıntı kontrollerinin yapılması işlemlerinin yerine getirilmesinden ekipman operatörü sorumludur. Ekipman operatörü ayrıca oksijensiz azot ile basınç testi yapılmadan ve azot ile sızıntı kontrolü gerçekleştirilmeden önce florlu sera gazlarının soğutma, iklimlendirme ve ısı pompası ekipmanlarından ve soğutmalı kamyon ve römorklardaki soğutma ünitelerinden geri kazanılmasından da sorumludur.

Teknoloji

Konsantre Kaynaklar

Seyreltik Kaynaklar

Triflorometan harici Hidroflorokarbonlar

Triflorometan

Hidroflorokarbonlar

DRE*

99.99%

99.99%

95%

Çimento Fırını

Kabul edilmiş

Belirsiz

Gaz/Duman Oksidasyonu

Kabul edilmiş

Kabul edilmiş

Sıvı Enjeksiyonlu Püskürtmeli Yakma

Kabul edilmiş

Kabul edilmiş

Kentsel Katı Atık Yakma

Kabul edilmiş

Gözenekli Termal Reaktör

Kabul edilmiş

Belirsiz

Kraking Reaktörü

Kabul edilmiş

Kabul edilmiş

Döner Fırında Yakma

Kabul edilmiş

Kabul edilmiş

Kabul edilmiş

Argon Plazma Arkı

Kabul edilmiş

Kabul edilmiş

İndüktif Bağlaşımlı Radyo Frekanslı Plazma

Belirsiz

Belirsiz

Mikrodalga Plazma

Belirsiz

Belirsiz

Nitrojen Plazma Arkı

Kabul edilmiş

Kabul edilmiş

Taşınabilir Plazma Arkı

Kabul edilmiş

Belirsiz

H₂ ve CO₂ ile kimyasal reaksiyon

Kabul edilmiş

Kabul edilmiş

Gaz fazlı katalitik dehalojenasyon

Kabul edilmiş

Belirsiz

Kızgın buhar reaktörü

Kabul edilmiş

Kabul edilmiş

Isıl metan reaksiyonu

Belirsiz

Belirsiz

*DRE (İmha ve Arındırma Verimliliği) bir yakma fırınında bir bileşiğin imha edilen ya da arındırılan molekül sayısının sisteme giren molekül sayısına göre yüzde olarak oranıdır.

EK-7

Hidroflorokarbon İthalatçılarına Yıllık Kota Tahsisine Yönelik Usul ve Esaslar

1. Bakanlık, 2020-2022 yılları için Faaliyet Raporları Veri Tabanına sunulan raporlara dayanarak, 2024-2026 yıllarına yönelik yıllık kota tahsisi için dökme olarak hidroflorokarbonların ve ayrıca ön şarjlı soğutma, iklimlendirme ve ısı pompası ekipmanlarında bulunan hidroflorokarbonların “eski ithalatçılarının” ("yerleşikler") (söz konusu ekipmanlarda önceden şarj edilen yıllık ortalama miktar yılda 100 ton CO₂ eşdeğeri veya daha fazla ise) bir listesini hazırlar,

2. Bakanlık, 2023 yılından itibaren bir sonraki yıl tahsis edilen kotayı almak isteyen işletmelere yönelik başvuruları FARAVET üzerinden her yıl 30 Nisan’a kadar toplar.

3. Bakanlık, yukarıdaki 2. paragrafta atıfta bulunulan başvurulara dayanarak, her yıl için yıllık kota tahsisine uygun yeni giriş yapacak işletmelerin bir listesini hazırlar,

4. Yukarıdaki 1. ve 3. paragraflarda atıfta bulunulan yerleşiklerin ve yeni katılanların listelerine dayanarak, Bakanlık, her yıl:

(a) Her bir yerleşik firmanın ortalama yüzde payını başvuru yapılan yılın öncesindeki üç yılda yaptığı ton CO₂ eşdeğeri cinsinden hidroflorokarbon ithalatındaki ortalamasına göre hesaplar ve bu yüzdelik paya dayanarak, o yıl için belirlenen kotanın [%90'ını] yerleşik firmalara tahsis eder,

(b) Her yıl için ton CO₂ eşdeğeri cinsinden ifade edilen ülke kotasının [%10'unu] yeni katılanların her birine ayrı ayrı ve eşit olarak tahsis eder,

5. Bakanlık, "yerleşiklerin" ve "yeni  katılanların" isimlerinin olduğu fakat kendilerine tahsis edilen kotaların yer almadığı bir listeyi 30 Eylül 2023 tarihine kadar yayımlar ve bu tarihe kadar işletmeleri kendilerine tahsis edilen kota hakkında bilgilendirir.

6. Yeni katılanlar bir sonraki üç yılın sonunda her yıl ithalatı gerçekleştirmesi koşulu ile otomatik olarak “yerleşik” olacaklardır. 

7. İlk kota dağıtımı, 2020-2022 yılları arasındaki üç yıllık dönemin ton CO₂ eşdeğeri cinsinden ifade edilen hidroflorokarbon ithalatındaki gerçek ortalama paylarına göre eski işletmelere ve yeni işletmelere tahsis edilecektir.

Kota tahsisi örneği:

2024 yılı ilk kota tahsisi için 2023 yılında başvurular alınacaktır. Yerleşik firmaların ithalat ortalaması hesaplanması için 2020-2022 yılları ortalamasına bakılacaktır.

2025 yılı için kota tahsisi başvuruları 2024 yılında alınacak, 2021-2023 yılları ortalamasına bakılacaktır.

2026 yılı için kota tahsisi başvuruları 2025 yılında alınacak, 2022-2024 yılları ortalamasına bakılacaktır.

Hidroflorokarbonun kademeli olarak azaltılmasına yönelik olarak işbu Yönetmelikte Türkiye için oluşturulan program uyarınca, 2024 yılı için hesaplanan ülke kotalarının aşağıdaki şekilde olacağı varsayılmaktadır:

2024 – 1 000 000 ton CO₂ eşdeğeri

2020-22 yıllarında aşağıdaki firmalar dökme hidroflorokarbon ithal etmişler veya önceden dolumu gerçekleşmiş soğutma, iklimlendirme ve ısı pompası ekipmanlarında yılda ortalama 100 ton CO₂ eşdeğeri veya daha fazla hidroflorokarbon ithal etmişlerdir:

A Şirketi – 100 000 ton CO₂ eşdeğeri è %20

B Şirketi – 100 000 ton CO₂ eşdeğeri è %20

C Şirketi – 300 000 ton CO₂ eşdeğeri è %60

Bu şirketlere (yerleşiklere) tahsis edilecek kotalar şu şekildedir:

A Şirketi (veya B şirketi):

2024 – 1 000 000 x %90 x %20 =180 000 ton CO₂ eşdeğeri

C Şirketi :

2024 – 1 000 000 x %90 x %60 = 540 000 ton CO₂ eşdeğeri

Ayrıca, kotalara başvuran yeni katılımcı işletme sayısının 10 olduğu varsayılmaktadır.

O hâlde, her bir yeni işletme şunları alacaktır:

2024 – 1 000 000 x %10:10 = 10 000 ton CO₂ eşdeğeri