TEBLİĞ

EK-1

POLİETİLEN TEREFTALAT CİPS İTHALATINA YÖNELİK KORUNMA ÖNLEMİ SORUŞTURMASINA İLİŞKİN ÖZET SONUÇ RAPORU

1.       SORUŞTURMAYA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER

1.1.     Başvuru

SASA Polyester A.Ş. (SASA) firması (yerli üretici) tarafından, firmanın üretimini gerçekleştirdiği 3907.69.00.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunda (GTİP) “Diğerleri” şeklinde tanımlanan Polietilen Tereftalat (PET) Cips ithalatının mutlak ve nispi olarak arttığı ve bu durumun yerli sanayi dalı üzerinde ciddi zarar ve ciddi zarar tehdidi oluşturduğu iddiası ile ilgili ürünün ithalatında korunma önlemi alınması için başvuruda bulunulmuştur.

Başvuru sahibi SASA, polyester elyaf, filament ve PET Cips’in de dâhil olduğu muhtelif polimerlerin üretimini gerçekleştirmekte, başvuru konusu ürünün diğer üreticisi Koza Polyester San. Tic. A.Ş. (Koza) ise polimer ile tekstil sektörü için polyester kesik elyaf üretimi yapmaktadır. Bahsi geçen firmalar, Türkiye üretiminin tamamını gerçekleştirmektedir. SASA ise, PET Cips’in Türkiye üretiminin önemli bir kısmını yapmaktadır.

Bu durumda, başvuru sahibi firmanın İthalatta Korunma Önlemleri Yönetmeliği’nin 2 nci maddesinde “yurtiçinde faaliyet gösteren ve benzer veya doğrudan rakip malların tamamını veya önemli bir kısmını üreten üreticiler” şeklinde belirtilen “yerli üretici” tanımını karşıladığı değerlendirilmektedir.

1.2.     Soruşturma Açılması

11/06/2020 tarihli ve 31152 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin 2020/5 sayılı Tebliğ ile PET Cips ithalatına karşı korunma önlemi soruşturması açılmıştır. Ayrıca, soruşturmanın açıldığına ilişkin bildirim, 17/6/2020 tarihinde G/SG/N/6/TUR/27 simgesi ile Dünya Ticaret Örgütü internet sitesinde yayımlanmıştır.

1.3.     İlgili Taraflar

   Soruşturma açılış Tebliğinde ilgili taraflara kendilerini tanıtmaları, varsa sözlü olarak dinlenme taleplerini iletmeleri, istenen bilgi ve belgeleri sunmaları için 30 gün süre verilmiş olup talep eden taraflar için bu süre 10 gün uzatılmıştır. Bu çerçevede, öngörülen süre içerisinde 3 adet yurtdışında yerleşik ihracatçı/üretici firma, 4 adet Türkiye’de yerleşik ithalatçı/kullanıcı firma ve 8 adet yabancı hükümet, diplomatik temsilcilik ve sektör kuruluşları niteliğinde diğer ilgili taraf olmak üzere toplam 15 ilgili taraf başvurusu alınmış olup, ilgili tarafların listesi Ek-1’de yer almaktadır.

1.4.     Yerinde İnceleme

Soruşturma kapsamında başvuru sahibi firma tarafından Bakanlığımıza iletilen ekonomik göstergelerin doğruluğunu teyit etmek ve soruşturma konusu ürünün üretim sürecine ilişkin bilgi temin etmek amacıyla yapılması planlanan yerinde inceleme faaliyeti, COVİD-19 pandemisi nedeniyle 17/8/2020 tarihinde yerli üretici SASA firması ile video konferans yöntemi ile gerçekleştirilmiştir.

1.5.     Soruşturma Dönemi

Soruşturma dönemi olarak yıl bazında 2015 - 2019 yılları esas alınırken, dönemsel olarak anılan yılların yanı sıra 2020 yılının ilk 5 aylık dönemine ait verilere de soruşturmada yer verilmiştir. Bu çerçevede, gerek yerli üretim dalının ekonomik göstergeleri gerekse ithalat istatistikleri 2015-2019 arasındaki 5 yıllık rakamlar ile 2019 ve 2020 yıllarının Ocak-Mayıs dönemi için sunulmuştur.

1.6.     Soruşturma Süreci

1.6.1. İlgili Tarafları Dinleme Toplantısı ve Bireysel Toplantılar

Soruşturma ilgili taraf soru formları, soruşturma açılış Tebliğinin yayımı itibariyle Bakanlığın internet sitesinde yayımlanmış olup yerli üreticiler, ithalatçılar, yurt dışında yerleşik üretici/ihracatçılar ve diğer ilgili taraflara görüşlerini iletmeleri için Tebliğin yayımından itibaren 30 gün süre verilmiştir. Söz konusu süre, talepler dâhilinde 20/7/2020 tarihine kadar uzatılmıştır.

Soruşturma kapsamında ithalatçı, ihracatçı ve diğer ilgili tarafların görüşlerinin dinlenilmesi amacıyla 11/8/2020 tarihinde kamu dinleme toplantısı, 12/8/2020 tarihinde ise bireysel dinleme talebinde bulunan ilgili taraflarla bireysel dinleme toplantıları COVİD-19 nedeniyle video konferans yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Kamu dinleme toplantısı sonrasında 18/8/2020 tarihine kadar Bakanlığımıza ulaşan ilgili tarafların gizli olmayan görüşleri Bakanlığın soruşturma sayfasında yayımlanmıştır. ^[1]

1.        

2.       SORUŞTURMA KAPSAMI ÜRÜN

1.      

2.1.     Genel Bilgiler

Soruşturma konusu ürün, 3907.69.00.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunda (GTİP) “Diğerleri” şeklinde tanımlanan, viskozitesi 78ml/g ve altında olan Polietilen Tereftalat’tır. Anılan ürün soruşturma dönemi kapsamında 2015-2017 yılları arasında 3907.60.80.00.00 GTİP’inde aynı ticari tanım ile sınıflandırılmıştır. Bu çerçevede, 2017 yılı ve öncesindeki PET Cips ithalat verileri 3907.60.80.00.00 GTİP’i çerçevesinde hazırlanmıştır.

Yapılan inceleme neticesinde, başvuru sahibi üreticinin soruşturma kapsamı ürünün yurt içi üretiminin önemli bir kısmını üretmekte olduğu ve buna göre İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat ile tanımlanan yerli üretici vasfını karşıladığı tespit edilmiştir.

2.2.     Soruşturma Konusu Ürünün Kullanım Alanları

PET Cips ürünü, tekstil (elyaf, iplik, dokunmamış, endüstriyel tekstil), ambalaj (levha-film), mühendislik polimerleri ve çok çeşitli plastik malzeme üretiminde kullanılır. İlgili ürünün kullanım alanları aşağıdaki gibidir:

• Film (başta gıda paketleme olmak üzere her türlü film uygulamaları)

• Enjeksiyon (her türlü plastik malzeme üretimi)

• Endüstriyel (kord bezi gibi yüksek mukavemet gerektiren endüstriyel uygulamalar)

• Tekstil (kesikli/kesiksiz elyaf, non-woven üretimleri, POY, iplik)

2.3.     Soruşturma Konusu Ürünün Üretim Süreci

Soruşturma konusu ürünün üretim süreci Dimetil Tereftalat veya Tereftalik Asit’in, Mono Etilen Glikol ile esterleşme reaksiyonuna girmesi ile başlamaktadır. Bu reaksiyon sonucunda monomer adı verilen bir ara ürün oluşmakta olup DMT üretimi sürecinde metanol, PTA üretiminde ise su yan ürün olarak açığa çıkmaktadır. Oluşan monomerlerin uygun koşullarda polimerleşmesi sonucunda ise PET polimeri oluşmaktadır. Polimerleşme sonunda başta kullanılan MEG’in bir kısmı yan ürün olarak sistemden çıkmaktadır. Söz konusu esterleşme ve polimerleşme reaksiyonları “batch polimer” veya “continuous polimer” olarak adlandırılan tesislerde reaktörlerden oluşan kapalı sistemlerde gerçekleşmektedir. Oluşan polimer önce soğutularak katılaştırılmakta, sonra kesilerek cips formuna getirilmektedir. Cips formundaki ürün önce ürün silosuna aktarılırken, oradan da big bag çuvallara doldurularak stoklanmaktadır.

2.4.     Benzer ve Doğrudan Rakip Ürün

İthal ve yerli PET Cips ürünü, birbirlerinin yerine kullanılabilmekte ve fiziksel-kimyasal özellikleri ile üretim teknolojileri açısından benzerlik göstermektedir. Bu faktörler göz önüne alındığında yerli üretilen ürün ile ithal edilen ürün benzer ürün olarak değerlendirilmektedir.

2.5.     Soruşturma Konusu Ürünün İthalatında Uygulanan Mevzuat

2.       

2.1.       

2.2.       

2.3.       

2.4.       

2.5.       

2.5.1.      Gümrük Vergisi ve Diğer Vergiler

3907.69.00.00.00 GTİP’inde yer alan PET Cips ithalatında 2020 yılı İthalat Rejimi Kararı kapsamında uygulanan gümrük vergileri Ek-2’de bulunan tabloda gösterilmekte olup, anılan eşya için %18 oranında KDV uygulanmaktadır.

Bunun yanında, PET Cips ürününe ilişkin ülkemiz tarafından Dünya Ticaret Örgütü’ne taahhüt edilen bağlı oran %33,2’dir.

2.5.2.      Güney Kore Menşeli PET Cips İthalatında İkili Korunma Önlemi

Ülkemiz ile Güney Kore arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması (STA) kapsamında, 23/2/2018 tarihli ve 30341 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018/1) ile Kore menşeli PET Cips ithalatında ikili korunma önlemi soruşturması başlatılmış ve 31/10/2018 tarihli ve 30581 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Kore Cumhuriyeti Menşeli Polietilen Tereftalat İthalatında Korunma Önlemi Uygulanmasına İlişkin Karar (Karar Sayısı: 262)” ile PET Cips ithalatında 2 yıl süre ile ek mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi uygulaması yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu korunma önleminin seviyesi dönemler itibariyle Ek-3’te yer alan tabloda gösterilmiştir.

3.             İTHALATIN SEYRİ VE GERÇEKLEŞME KOŞULLARI

Soruşturma konusu ürün için mutlak ve nispi ithalatın, ithalatın yurt içi piyasadan aldığı payın ve ithalatın ülkelere göre dağılımının yıllar itibariyle seyri aşağıda verilmektedir. Bunun yanı sıra, ülkeler itibariyle ayrıntılı ithalat istatistikleri Ek-4’te gösterilmektedir.

3.      

3.1.      İthalatın Miktar ve Oransal Değişimi

Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere, inceleme kapsamında ele alınan GTİP’lerde yer alan PET Cipsin soruşturma döneminde genel ithalatı 2015 yılından 2019 yılına miktar ve değer olarak sürekli artan bir seyir izlemiş olup, benzer durum 2020 yılının 5 aylık döneminde 2019 yılının aynı dönemine göre miktar bazında da gözlemlenmiştir. Bunun yanında, ithal ürün ortalama birim fiyatı dalgalı bir seyir izleyerek 2020 yılının 5 aylık döneminde soruşturma konusu dönemin en düşük seviyesine gerilemiştir.

3.2.     Nispi İthalat

3.1.   

3.2.   

3.2.1.  İthalatın Yerli Üretime Oranı

3.2.2.  İthalatın Piyasa Payı

Bu çerçevede, ithalatın piyasa payı, 2015 yılından 2018 yılına sürekli olarak artarak endeks olarak 100’den 126’ya ulaşmış, 2019 yılında ise 112’ye düşmüştür. İthalatın piyasa payı, 2020 yılının 5 aylık döneminde de 2019 yılının aynı dönemine kıyasla %2 oranında gerilemiştir.

3.3.     Ülkeler İtibariyle İthalat

Soruşturma konusu ürünün ithalatı 2019 yılında toplam 27 ülkeden gerçekleşmiş olup, anılan ithalata ilişkin 2015-2019 yıllarında ilk 10 ülkeden gerçekleşen verilere Ek-4a’da yer verilmiştir. Miktar bazında PET Cips ithalatı 2019 yılında ağırlıklı olarak sırasıyla Güney Kore (%32), Malezya (%23) ve Çin (%19)’den yapılmış olup söz konusu ülkelerden yapılan ithalat toplam ithalatın %73’üne tekabül etmektedir. 2020 yılının 5 aylık döneminde ise, 2019 yılının aynı döneminde %21 paya sahip olan Malezya’nın payının %35’e çıkarak ilk sıraya yükseldiği dikkat çekmektedir. 2019 yılının aynı döneminde %37 paya sahip olan Güney Kore’nin payı 2020 yılında %19’a kadar düşmüştür. Benzer şekilde, Çin de 2020 yılında payını arttırmıştır.

PET Cips ithalatına birim fiyatlar itibariyle bakıldığında ise, 2015-2019 yıllarında ithal birim fiyatları dalgalı seyir izlemiş olmakla birlikte, 2020 yılının 5 aylık döneminde genel itibariyle fiyatlarda düşüş olduğu görülmektedir. Diğer yandan, 2020 yılında ithalatta birinci tedarikçi konumuna yükselen Malezya ithal birim fiyatının (0,84 ABD Doları/ton) soruşturma döneminde ortalama birim fiyatın da (0,93 ABD Doları/ton) altında seyrettiği anlaşılmaktadır. (Ek-4b)

3.4.     Öngörülmeyen Gelişmeler

Dünya Ticaret Örgütü Korunma Önlemleri Anlaşması’nın dayanağını teşkil eden GATT Madde XIX’a göre, soruşturma konusu ürünün yerli üreticileri üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidine neden olan ithalat artışının ”öngörülmeyen gelişmeler”e bağlı olarak gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Bu bölümde bahsi geçen husus incelenmiştir.

Aşağıdaki tabloda, soruşturma konusu ürünün 2019 yılı ihracat miktarına göre sıralanmış olan dünya geneli ihracatının seyri yer almaktadır. International Trade Centre’dan edinilen küresel ihracat verileri incelendiğinde, PET Cips dünya ihracatının 2017-2019 döneminde arttığı anlaşılmaktadır. Diğer yandan, önceki bölümlerde de görüldüğü üzere, ülkemiz PET Cips ithalatı soruşturma döneminde gerek yıllar itibariyle gerek dönemsel bazda sürekli artmıştır.

Bununla birlikte, Kore’nin miktar ve değer itibariyle 2017 ve 2018 yıllarında dünyadaki en büyük üretici ve ihracatçı ülke olduğu, 2019 yılında ise ihracat miktar ve değerinde azalma olduğu görülmektedir. Bunun yanında, 2019 yılında Çin dünyaya ihracatını önemli oranda arttırarak birinci tedarikçi konumuna gelmiştir. Ayrıca, Malezya’nın da bu yılda ihracatını önemli oranda arttırdığı dikkat çekmektedir.

2017 yılı sonrasında özellikle Çin ve Malezya gibi ülkelerin ihracat miktarlarında, ülkemizin ithalat verileriyle de uyumlu şekilde, öngörülmeyen bir artış olduğu dikkat çekmektedir. Bu durumun anılan ülkelerdeki kapasite ve üretim artışlarından kaynaklandığı düşünülmekte olup ilerleyen yıllarda bahsi geçen ihracat rakamlarının artmasının ve özellikle ülkemizdeki iç piyasa büyümesi karşısında anılan ihracatın ülkemize yönelmesinin muhtemel olduğu değerlendirilmektedir. Bu nedenle, PET Cips ihracatının öngörülmeyen şekilde arttığı ve anılan üründe önemli ihracatçı ülkelerin ihracatlarını ülkemize yönlendirdiği, ülkemizi hedef pazar olarak belirledikleri ve ülkemiz piyasasında ithalatın payının artmasına neden oldukları düşünülmektedir.

Bu minvalde, Malezya’nın PET Cips ihracatı yukarıda yer alan tabloda ele alınmıştır. Söz konusu tablodan da anlaşılacağı üzere, Malezya’nın soruşturma konusu ürün ihracatının önemli bir kısmı Çin’e gerçekleşmekteyken, anılan ihracatın ikinci sırasında ülkemiz gelmektedir. Malezya’nın Türkiye’ye gerçekleştirdiği ihracatın ise, gerek miktar gerekse değer olarak 2017-2019 yıllarında sürekli arttığı, Türkiye’nin Malezya’nın toplam ihracatı içindeki payının da 2017’de %11 iken, 2019 yılında %13’e yükseldiği anlaşılmaktadır. Ayrıca, yukarıdaki tablodan Çin’in Malezya’dan önemli oranda artan şekilde PET Cips ithalatı gerçekleştirdiği görülmektedir. Ancak, daha önce de ele alındığı üzere, Çin ülkemize soruşturma konusu ürünü ihraç etmekte ve son yıllarda ülkemize ihracatı öngörülmeyen şekilde arttığı için sıralamada ilk sıralarda yer almaktadır.

Diğer taraftan, 2020 yılı ve sonrasında Güney Kore’nin polyester elyaf ve iplik üretiminin kademeli olarak düşeceği ve buna bağlı olarak PET Cips kapasite kullanım oranının %81 seviyesine gerileyeceği öngörülmektedir (Kaynak: PCI, Wood Mackenzie Chemicals). Bu bağlamda, Güney Kore’nin artan atıl PET Cips üretim kapasitesi, ülkemiz üreticileri için risk oluşturmaya devam etmektedir.

Öte yandan, PET Cips üretim sürecinde ara form niteliği taşıyan polimer için en yüksek üretim kapasitesine sahip ülkelerin 2015 ve 2019 yıllarına ait kapasite ve üretim verileri incelenmiştir. Bu kapsamda hazırlanan tablo aşağıda yer almakta olup tablodan anlaşıldığı üzere, polimer kapasitesinde ilk 3 sırada Çin, Hindistan ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) gelmektedir. Dünya polimer kapasitesinin yarısından fazlasının Çin’de bulunduğu ve 2015 yılında Çin dünya polimer kapasitenin %52’sine sahipken 2019 yılında bu oranın %57’ye kadar yükseldiği görülmektedir. Ayrıca, 2015 yılına kıyasla 2019 yılında Çin, Hindistan ve ABD gibi ülkelerin polimer kapasitelerinin; Çin, Hindistan ve Tayland gibi ülkelerin üretimlerinin arttığı anlaşılmaktadır. Ülkemiz PET Cips ithalatının tedarikçi ülkeler bazında incelenmesinden de görüleceği üzere, polimer üretim kapasitesini 2015-2019 döneminde artıran Çin ve Hindistan’dan ülkemize yapılan PET Cips ithalatında özellikle 2018 yılından sonra artış gerçekleşmiştir.

Bunların yanı sıra, ülkeler itibariyle ithal birim maliyetlerinin gösterildiği Ek-4b tablosundan da görüldüğü üzere, 2020 yılının ilk 5 aylık döneminde Kore, Malezya ve Çin gibi ülkelerden ülkemize gerçekleşen ithal birim fiyatları önemli ve öngörülmeyen şekilde düşmüştür. Bu çerçevede, soruşturma kapsamı ürünlerin dünya ihracatının artıyor olması, görece düşük birim fiyatlı tedarikçi ülkelerin üretim kapasitelerini ve ihracatlarını arttırması, buna bağlı olarak söz konusu ülkelerden ihracatın ülkemiz piyasasına yönelmesi ve ülkemizi hedef pazar olarak belirlemeleri, soruşturma konusu ürünlerin ithalat miktarında artışa yol açan öngörülmeyen gelişmeler olarak değerlendirilmektedir.

3.5.     Fiyat Karşılaştırması

Yukarıdaki tabloda yerli üretim dalının birim yurt içi satış fiyatları ve maliyetleri ile ithal birim maliyetlerine yer verilmiş olup bu kapsamda ithal ürünlerin yerli ürünlerin fiyatlarını kırma ve baskılama oranları hesaplanmıştır. Bu hesaplamalarda, [(Yerli Fiyatı-İthal Fiyatı)/Yerli Fiyatı] formülüyle ithal ürün maliyetinin yerli ürün fiyatı/maliyetinden ne düzeyde düşük kaldığı görülmektedir. İthal maliyeti, inceleme konusu ürün CIF ithal fiyatına yürürlükte olan gümrük vergileri ve %1 oranında diğer masraflar eklenerek belirlenmiştir.

Soruşturma konusu ürünlerin ithal birim fiyatları ile yurt içi birim satış fiyatları karşılaştırıldığında, 2016-2019 yıllarında ithal ürünlerin birim maliyetlerinin yerli ürünlerin yurt içi satış fiyatlarının altında seyrettiği görülmektedir.

Bu çerçevede, 2016-2019 yılları için hesaplanan fiyat kırılması oranları sırasıyla %-X, %X, %X ve %X’dir. 2020 yılının ilk 5 aylık döneminde yurt içi satış fiyatındaki düşüşe bağlı olarak kırılma olmamıştır.

Fiyat baskısı hesaplanırken ise, yerli üreticinin ortalama ticari maliyetine %5 oranında eklenen makul kârla bulunan “makul satış fiyatı” ile ithal birim maliyetleri karşılaştırılmıştır. Bu çerçevede hesaplanan fiyat baskısının 2015-2019 yıllarında sırasıyla %X, %X, %X, %X ve %X oranında olduğu görülmektedir.

Öte yandan, yerli üreticinin yurt içi satış fiyatı üzerindeki enflasyon etkisinin arındırılması amacıyla ÜFE ile hesaplanan reel yurt içi satış fiyatları, 2015 yılında X TL/Kg iken, 2018 yılında X TL/Kg seviyesine kadar yükselmiş, izleyen dönemde ise bu seviyenin altında kalmıştır.

4.       CİDDİ ZARAR VEYA CİDDİ ZARAR TEHDİDİ

Bu bölümde yer alan göstergeler başvuru sahibinin 2015-2019 yıllarını ve 2019-2020 yıllarının 5 aylık dönemini kapsayan verilerinden yararlanılarak hazırlanmıştır. Buna ek olarak, başvuruda sunulan veriler gizlilik gerekçesiyle, baz yıl olarak alınan 2015 rakamlarına göre endekslenmiştir.

1.    

2.    

3.    

4.    

4.1.   Tüketim

Tabloda yer alan tüketim verileri yerli üreticinin yurt içi satış rakamları ile genel ithalat rakamlarının konsolide edilmesiyle hesaplanmıştır. Soruşturma döneminde yurt içi tüketim yıl bazında sürekli yükselen bir seyir izlemiştir. Buna göre, 2015 yılında 100 olan tüketim endeksi 2019 yılında 214’e yükselmiştir.  Benzer artış seyrinin 2020 yılının 5 aylık döneminde 2019 yılının aynı dönemine kıyasla sürdüğü anlaşılmaktadır.

4.2.       Üretim

Yerli üreticinin PET cips üretim verileri incelendiğinde, 2016-2019 yılları arasında üretimin dalgalı bir seyir izlediği, ancak 2019 yılında üretimin soruşturma döneminin en yüksek düzeyine ulaştığı görülmektedir. Üretim rakamı dönemsel verilerde de %20 oranında artış göstermiştir.

4.3.       Yurt İçi Satışlar

Soruşturma konusu ürünün yurt içi satış miktarı 2015-2019 yılları arasında dalgalı seyri takiben 2019’da bir önceki yıla göre %73 oranında artışla endeks olarak 178’e yükselmiştir. 2020 yılının 5 aylık döneminde de anılan rakam 2019 yılının aynı dönemine kıyasla %19 oranında artarak 119’a ulaşmıştır.

4.4.       Yurt Dışı Satışlar

Yerli üreticinin PET Cips ihracatının ele alındığı yukarıdaki tabloda, ihracatın 2016 yılında %21 oranında düştüğü ve izleyen yıllarda da yatay bir seyir izlediği görülmektedir.

4.5.       Kapasite

Başvuru sahibi yerli üreticinin üretim kapasitesi 2015-2018 yıllarında değişiklik göstermemiş olup, 2019 yılında üretimde kapasite artışına gidilmiştir.  Kapasite kullanım oranı (KKO) ise soruşturma döneminde dalgalı bir seyir izlemekle birlikte 2019 yılında endeks olarak 70 seviyesinde gerçekleşmiştir. Dönemsel verilerde kapasite miktarında değişiklik olmazken, KKO %20 oranında artmıştır.

4.6.       Stoklar

2015 yılında 100 olan PET Cips stok endeksi, 2016 yılında %18 artmış, 2017 ve 2018 yıllarında yurt içi satışlardaki artışa bağlı olarak düşmüştür. Ancak, 2019 yılında mevcut kapasitenin kullanım oranının arttırılmasına bağlı olarak artan üretimin de etkisiyle 2019 yılında stoklar bir önceki yıla göre artarak endeks olarak 189’a yükselmiştir. 2020 yılının 5 aylık döneminde 2019 yılına göre %326 oranında artış gösteren stokların artış trendini koruduğu dikkat çekmektedir.

4.7.       İstihdam

2015-2017 yılları arasında istihdam rakamı 2018 yılında endeks olarak 106, 2019 yılında ise 131’e yükselmiştir. 2020 yılının ilk 5 aylık döneminde istihdam yükselerek 81’e ulaşmıştır.

4.8.       Verimlilik

İstihdam edilen kişi başına düşen yıllık üretim miktarı olarak hesaplanan işgücü verimliliği soruşturma döneminde 2016 yılındaki düşüşün ardından dalgalı bir seyir izlemiştir. Verimliliğin 2020 yılının dönemsel verisinde de 2019 yılının dönemsel verisine kıyasla %12 oranında düştüğü görülmektedir.

4.9.       Maliyetler

Yerli üretici firma tarafından satılan PET Cips birim sınai ve ticari maliyetleri yukarıda yer alan tabloda soruşturma dönemi itibariyle gösterilmiştir. Söz konusu birim sınai maliyetler ile birim ticari maliyetler 2015-2019 yıllarında sürekli artış göstermiştir. Yurt içi satış fiyatları 2015 ve 2016 yıllarında ticari maliyetin altında kalırken, sonraki yıllarda ticari maliyetin üzerine çıkmıştır.

Ayrıca, 2019 yılının 5 aylık dönemine kıyasla 2020 yılının aynı döneminde gerek maliyetlerde gerekse yurt içi satış fiyatlarında yıllık verilerin aksine düşüş olduğu anlaşılmaktadır.

Yerli üreticiden elde edilen bilgilere göre, PET Cips üretim maliyetinin %X’ünü hammadde maliyeti oluşturmaktadır. Bununla birlikte, enerji giderinin maliyet içindeki payının %X, direkt işçilik giderinin payı %X ve finansman giderinin payı ise, %X olduğu belirlenmiştir.

4.10.   Kârlılık

Faaliyet kârının net ciroya oranlanmasıyla elde edilen kârlılık oranı 2015 yılında negatifken, 2016’dan itibaren artmış, 2017 ve 2018 yıllarında %X olarak gerçekleşmiş, 2019’da ise önceki yıla göre önemli oranda düşmüştür. Dönemsel verilerde de kârlılık oranında düşüş gözlemlenmiştir.

Bunun yanında, kârlılık oranı yurt içi ve yurt dışı satışlar için ayrıştırıldığında, yurt içi satışlardan kârlılığın göreceli olarak düşük ve/veya negatif olduğu dikkat çekmektedir. 

4.11.   Yerli Üretimin Ekonomik Göstergelerinin Değerlendirilmesi

SASA firmasının sunduğu bilgilere göre, firma PET Cips üretimine 1968 yılında başlamış olup üretimini günümüze kadar sürdürmüştür. Bu kapsamda, anılan ürün özelinde 1968-2018 döneminde 29 Milyon ABD Doları seviyesinde yatırım yapılmış olup anılan yatırıma 2019 ve 2020 yıllarında sırasıyla 8 Milyon ABD Doları ve 3 Milyon ABD Doları bedelinde ilaveler yapılmıştır. SASA’nın devam eden yatırım tutarı (59 Milyon ABD Doları) ve tahminen harcanacak diğer tutarlar da (16 Milyon ABD Doları) hesaba katıldığında firmanın PET Cips üretimi için günümüze kadar toplam 115 Milyon ABD Doları tutarında yatırım yaptığı anlaşılmaktadır.

Diğer yandan, ekonomik göstergelerin bir arada gösterildiği detaylı tablo Ek-5’te yer almaktadır. Anılan tabloya göre PET Cipsin tüketimi dünya genelinde artan talebe bağlı olarak ülkemizde de benzer şekilde artış göstermiştir. Yerli üreticinin 2019 yılında arttırılan üretim kapasitesi tüketimi karşılayabilecek seviyededir. Bununla birlikte yerli üreticinin üretim, yurt içi ve yurt dışı satış rakamları soruşturma döneminde dalgalı seyir göstermiştir.

Bunun yanında, 2019 yılı sonrasında firmanın üretim tesislerinde bulunan üretim hatlarından birinin mevcut üretim kapasitesinin fiili kullanım oranı arttırılarak PET Cips üretim miktarında artış sağlanmıştır. Artan üretime bağlı olarak aynı yıllarda, firmanın yurt içi satışları da artış göstermiştir. Ancak, yerli üreticinin yurt içi piyasaya daha düşük kâr payı ile daha düşük fiyatlarla satışlar gerçekleştirdiği ve söz konusu yıllarda firmanın kârlılığındaki düşüşün nedeninin bu durum olduğu anlaşılmaktadır.

Maliyetlerin 2015-2019 yıllarında yükselen kurların etkisiyle sürekli arttığı, yurt içi satış fiyatının ise aynı dönemdeki sürekli artışa rağmen 2019 yılında düştüğü görülmektedir. Satış rakamındaki düşüş eğilimi dönemsel verilerde de sürmüştür. Dolayısıyla, kârlılık verisi özellikle soruşturma döneminin sonunda önemli bir düşüş gerçekleştirmiştir. Diğer taraftan, 2019 yılında yerli üretici kapasite artışına giderken kapasite kullanım oranı düşmüş, aynı yılda dönem sonu stoklar önemli oranda artış göstermiştir.

2020 yılının 5 aylık döneminde ise, 2019 yılının aynı dönemine kıyasla üretim, tüketim, yurt içi ve yurt dışı satışlar artmış olmakla birlikte, stok miktarında %326 oranında artış görünmüş, kârlılık da %19 oranında düşüş göstermiştir.

Sonuç itibariyle, yerli üreticinin ekonomik göstergeleri ele alındığında firmanın özellikle soruşturma döneminin sonunda yurt içi satışlardan kârlılığının önemli oranda düşmesine bağlı olarak kârlılık göstergesinde önemli düşüş yaşanmış, PET Cips stoklarında dikkate değer bir artış gerçekleşmiştir. Genel itibariyle, firmanın üretimini, satışlarını ve piyasa payını arttırdığı dönemlerde kârlılığında gerileme olduğu, kârlılığın makul düzeyde seyrettiği dönemlerde ise piyasa payını koruyamadığı anlaşılmaktadır.

Bunların yanı sıra, Rapor’un 3.4 “Öngörülmeyen Gelişmeler” başlığı altında ele alınan hususlar çerçevesinde yapılan tespitlere göre dünya genelinde PET cips ihracatı ve tüketimi artarken Çin, Malezya ve Kore gibi ülkelerden ülkemize ihraç edilen ürün rakamları da artmaktadır. Bu durumun gerek anılan ürünün ara formu niteliğindeki polimer kapasitesinin ve üretiminin son yıllarda anılan ülkelerdeki öngörülmeyen artışından, gerekse ülkemizdeki iç piyasa büyümesi karşısında ülkemizin PET Cips ihracatının hedef pazarı haline gelmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Dolayısıyla, ülkemizin PET Cips ithalatının ilerleyen dönemlerde bahse konu ülkelerden yapılan ithalat başta olmak üzere artışını sürdüreceği, dünya genelindeki PET Cips kapasite ve üretim artışının ülkemize yönlenmesinin muhtemel olduğu ve bu durumda soruşturma konusu ürünün ithalatının yerli üretici üzerinde ciddi zarar tehdidi oluşturduğu değerlendirilmektedir.

5.       NEDENSELLİK BAĞI

Bu bölümde, soruşturma konusu ürünün ithalatındaki artış ile yerli üretimin ekonomik göstergelerinde tespit edilen bozulma arasındaki nedensellik bağı incelenmiştir. Bu kapsamda, ekonomik göstergelerdeki bozulma ile ithalattaki artış eğilimlerinin uyumu, soruşturma konusu ürünün ithal ve yerli olanlarının piyasa koşulları ve diğer faktörlerin ciddi zarar ve ciddi zarar tehdidi üzerindeki etkisi araştırılmıştır.

5.      

5.1.     Soruşturma Döneminde İthalat ve Ekonomik Göstergeler

Soruşturma konusu ürüne ilişkin ithalat ve yerli üretimin ekonomik göstergeleri Ek-5’de bir arada gösterilmiş olup PET Cips ithalatının soruşturma döneminde sürekli artarak dönemin sonunda başına kıyasla %140 oranında arttığı tespit edilmiştir. Bu tablodan da görüldüğü üzere, tüketimin büyük bir oranı ithalat ile karşılanmaktadır. Bu durum ithalatın piyasa payı verisinde de açıkça görülmektedir.

Aynı dönemde üretimin 2016 ve 2018 yıllarında önceki yıllara göre düştüğü, dönem itibariyle sadece %16 oranında artış olduğu, yurt içi ve yurt dışı satışlarının da benzer şekilde dalgalı seyir izlediği görülmektedir. Kârlılık verisinin ise 2019 yılında önemli oranda düştüğü dikkat çekmektedir. Ayrıca, yurt içi satışlardan kârlılığın da düşük/negatif seyir izlediği tespit edilmiştir. Stoklar ise inceleme konusu dönemin sonunda en yüksek seyrine ulaşmıştır. Bunun yanında, ithal fiyatları soruşturma dönemi içinde yerli ürün satış fiyatları üzerinde kırılma ve baskıya yol açmıştır. Bu kapsamda, yerli üretim dalının ithalat artışına bağlı olarak ciddi zarar tehdidine maruz kaldığı değerlendirilmektedir. Bunun yanında, ithalat artışı ile ciddi zarar tehdidine işaret eden ekonomik göstergelerdeki bozulmanın eş zamanlı olarak gerçekleştiği belirlenmiştir.

5.2.     Diğer Faktörler

Bu bölümde yerli üreticinin ekonomik göstergelerinde ciddi zarar ya da zarar tehdidi oluşturması muhtemel diğer faktörler ele alınacaktır. Bu çerçevede, ilgili tarafların görüş ve iddiaları dikkate alınarak belirlenen faktörlerin ciddi zarar ve ciddi zarar tehdidi üzerindeki muhtemel etkileri değerlendirilmiştir.

1. 

2. 

2.1. 

2.2. 

2.3. 

• Yerli üreticinin üretim kapasitesinin artışı

Yerli üreticinin PET Cips üretim kapasitesi 2015 yılında 121 bin ton olup 2018 yılına kadar sabit kalmıştır. Ancak, anılan firma soruşturma döneminin son yılı olan 2019 yılında kapasite artışı gerçekleştirmiştir. Ayrıca, Rapor’un 7. Nolu “Rekabete Uyum” başlığı çerçevesinde de belirtildiği üzere, 2020 yılının Eylül ayı itibariyle de önemli oranda bir kapasite arttırımı yapılması planlanmaktadır. Soruşturma konusu ürünün yurt içi tüketimi incelenen dönemde artmış olup firmanın yaptığı kapasite artışlarının, tüketimde yaşanan genişleme ile uyumlu olduğu değerlendirilmektedir. Bunun yanında, ekonomik göstergelerden anlaşıldığı üzere, üretim kapasitesinin arttırılmasından önceki yıllarda da, başta 2016 yılında olmak üzere firmanın üretim, yurt içi ve yurt dışı satışlar, stoklar gibi bazı ekonomik göstergelerinde bozulmalar söz konusu olmuştur. Dolayısıyla, ekonomik göstergelerdeki bozulmaların kapasite arttırılmasına bağlı zararlardan doğmadığı, kapasite artışının ciddi zarar tehdidi üzerinde etkisi bulunmadığı değerlendirilmiştir.

• Yerli üreticinin üretim sırasında kullandığı teknolojinin yetersizliği

İlgili taraflarca başvuru sahibi yerli üretici firmanın eski teknolojiye sahip eski makineler ile üretim yaptığı ve bu nedenle yüksek maliyetlerle karşı karşıya kaldığı, kalite ve ürün tipi itibariyle ithalat ile rekabet edemediği iddia edilmektedir. Herhangi bir yerli üreticinin eski teknolojiye dayalı üretim yapması nedeniyle ithal ürünlerle rekabet etmede zorluk yaşaması mümkündür. Ancak, ilgili taraf görüşlerinin değerlendirildiği Raporun 6. Bölümünde “İlgili Tarafların Görüşleri ve Değerlendirilmesi” başlığı altında değinildiği üzere yerli üretici tarafından kullanılan teknolojinin söz konusu ürünün ihracatçısı yurt dışı firmalar tarafından da kullanılmakta olan son teknolojiye sahip makineler olduğu ve Ar-Ge merkezi ile çalışmalar çerçevesinde ürün tiplerini genişletmekte olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, başvuru sahibi firmanın ithalat ile rekabet etmede karşılaştığı zorluk teknolojik olarak eksiklikten değil ithalatın ciddi, ani ve keskin bir şekilde artmasından kaynaklanmaktadır.

• Yurt içi satış fiyatlarının yüksekliği

Özellikle ithalatçı ilgili tarafların iddiasına göre, yerli ürünlerin yurt içi satış fiyatlarının ithal ürünlerin birim fiyatlarına göre yüksek olması nedeniyle yerli ürünler tüketiciler tarafından tercih edilmemektedir. Ancak “Fiyat Karşılaştırması” bölümünde de detaylı olarak ele alındığı üzere, ithal ürün birim fiyatları yerli ürün fiyatlarını soruşturma dönemi boyunca kırmakta ve baskılamaktadır. Yerli üreticinin yurt içi satışlarından kârlılık oranı da özellikle 2019 yılında düşmüştür. Bu çerçevede yurt içi satış fiyatları ciddi zarar tehdidi üzerinde etkisi olan bir faktör olarak değerlendirilememektedir.

6.       İLGİLİ TARAFLARIN GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İlgili taraflarca dile getirilen görüşlerin tamamı incelenmiş olup anılan görüşler tekrarı önlemek amacıyla konuları itibariyle birleştirilmiştir. Bu kapsamda toplulaştırılan görüşlere ilişkin açıklamalara soruşturma ve yerinde inceleme sırasında elde edilen bilgiler ışığında görüşlerin altında yer verilmiştir.

6.1. Başvuru sahibi SASA firmasının İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat çerçevesinde temsil şartını karşılamadığı ve soruşturma konusu ürünün diğer yerli üreticilerine ilişkin açıklama yapılmadığı belirtilmiştir. Bu kapsamda soruşturmanın “yerli üretici” tanımının yanlış olduğu ifade edilmiştir.

Raporun 1.1 nolu “Başvuru” başlığı altında da belirtildiği üzere, SASA anılan soruşturmaya resmi olarak başvuru yapan tek firmadır.

İlgili taraf görüşlerinde SASA dışında Koza, Polyplex, Köksan, Meltem Kimya, Indorama ve Korteks firmaları dile getirilmiştir. Ancak, soruşturma kapsamında yer alan 3907.69.00.00.00 GTİP’li ürünler viskozitesi 0,78 ml/g’den düşük olan PET ürünleri olup ağırlıklı olarak tekstil & ambalaj (BO-PET Film) sektörlerinde ana girdi olarak kullanılmaktadır. 39.07.61.00.00.00 GTIP’li PET ürünü ise viskozitesi 0,78 ml/g’den yüksek olanlardır ve ağırlıklı olarak PET şişe yapımında kullanılmaktadır. Anılan ürünler piyasada PET Resin olarak adlandırılmaktadır. Köksan ve Meltem Kimya, PET Resin üreticileridir. Benzer şekilde, Avrupa Serbest Bölgesi’nde bulunan Polyplex firması da ağırlıklı olarak PET Resin üretmektedir. Bahsi geçen üreticilerden Koza ve Korteks PET cips ürünlerini dikey kullanım ile kendi üretimlerinde kullanmak üzere üretim gerçekleştirdikleri için resmi başvurusu bulunmayan Koza firmasından veri alınmış olmasına rağmen anılan veriler soruşturma kapsamına dâhil edilmemiştir.

6.2.  Yerli üreticinin tüketim, kârlılık, kapasite, üretim, istihdam ve satışlar gibi bazı ekonomik göstergelerinde iyileşme olduğu ve bu nedenle Korunma Önlemleri Anlaşması’nda belirtilen ciddi zarar ya da zarar tehdidinin oluşmadığı düşünülmektedir.

Raporun 4. Bölümünde “Ciddi Zarar ve Ciddi Zarar Tehdidi” başlığı altında yerli üreticinin ekonomik göstergeleri ve ithalat verileri ile konsolide edilen piyasa verilerine yer verilmiştir. Korunma Önlemleri Anlaşması çerçevesinde ciddi zarar ya da zarar tehdidi tespitinde göstergelerin tek tek veya bir kısmında iyileşme görülmesinin ithalatın yerli üretici üzerinde ciddi zarar ya da zarar tehdidi oluşturmasına ilişkin tespiti zedeleyeceğine dair bir kural bulunmamaktadır.

6.3.   Soruşturma konusu ürünün ithalatında İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat kapsamında belirtilen ölçüde ani, keskin ve öngörülmeyen bir artış söz konusu olmamıştır.

Raporun 3. bölümünde “İthalatın Seyri ve İthalatın Gerçekleşme Koşulları” başlığı altında anılan hususlara ilişkin değerlendirmeler ve tespitler yapılmış olup ithalatın soruşturma döneminde mutlak ve nispi olarak artış gösterdiği ifade edilmiştir.

6.4   Soruşturma öncesinde yapılan inceleme sırasında “öngörülmeyen gelişme” hususuna yer verilmemiştir.

Raporun 3.4 nolu “Öngörülmeyen Gelişme” başlığı altında anılan hususa ilişkin değerlendirmeler ve tespitler yapılmış olup inceleme aşamasında hazırlanan raporda ayrı bir başlık olarak belirtilmemekle birlikte soruşturma konusu ürünün ülkeler itibariyle ihracatı değerlendirilmiş ve raporda bu hususlara yer verilmiştir.

Ayrıca, İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat çerçevesinde öngörülmeyen gelişmelere ilişkin tespitin soruşturma sürecinde değil, inceleme aşamasında yapılması gerektiğine ilişkin bir kural bulunmamaktadır.

6.5.  Soruşturma öncesinde yapılan inceleme sırasında “nedensellik bağı” ve “diğer faktörler” hususlarına yer verilmemiştir.

Raporun 5. Bölümünde “Nedensellik Bağı” başlığı altında ithalatın seyri ile yerli üreticide oluşan ciddi zarar ya da ciddi zarar tehdidi göstergesi olan ekonomik göstergeler arasındaki illiyet bağı ele alınmıştır. Ayrıca, nedensellik bağının tespiti sırasında diğer faktörlerin bahsi geçen ciddi zarar ya da zarar tehdidi üzerinde etkili olmadığına ilişkin tespitler yapılmıştır.

6.6.   Soruşturma konusu ürünün Kore menşeli olanlarına yönelik uygulanan korunma önleminin yerli üretime yeterli korumayı sağladığı değerlendirilmektedir. 

Raporun 2.5.2 nolu “Güney Kore Menşeli PET Cips İthalatına İkili Korunma Önlemi” başlığı altında da değinildiği üzere, ülkemiz ile Güney Kore arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması (STA), tarafların STA kapsamında birbirine tanıdığı tavizler sonucunda belirli ürünlerin ithalatında ortaya çıkan artışın ilgili yerli sanayi dalı üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidine neden olması durumunda ikili korunma önlemi alma imkânı tanımakta olup, Kore menşeli PET Cips ithalatında 2 yıl süre ile ek mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi uygulaması bu kapsamda yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu önlemin yürürlük süresi, 30/10/2020 tarihinde sona ermiştir. Anılan önlem, sadece Güney Kore menşeli ürünlerin ithalatı incelenerek ve STA kapsamındaki tavizler çerçevesinde belirlenmiştir. Önlemin uygulanmaya başlamasını takiben Güney Kore’den yapılan ithalatta bir miktar düşüş olmasına karşın, Çin ve Malezya başta olmak üzere farklı ülkelerden gerçekleşen ithalatta söz konusu uygulama sonrasında  önemli artışlar olduğu tespit edilmiştir.

6.7.   Soruşturma konusu ürünün tekstil, kord bezi, BOPET, kan alma tüpü ve tül perde gibi çeşitli ürünlerin hammaddesi niteliğinde olduğu ve anılan ürünlerin üreticileri tarafından ithal edilmesinin sebebinin yerli üretilen PET Cipslerin fiyatının ithal birim fiyatlarından yüksek tutulması olarak ifade edilmiş olup korunma önlemi uygulanması durumunda fiyatların daha da artacağı beklenmektedir.

Yerli üretici firma fiyat listesi uygulaması yapmakta olup haftalık bazda üretimini gerçekleştirdiği ürünler bazında fiyat listesini resmi sitesinde yayınlamakta, mevcut ve yeni müşterilerine de anılan listeleri iletmektedir. İthal edilen soruşturma konusu maddenin ithal birim fiyatları ile firmadan edinilen yurt içi satış fiyatları Raporun 3.5 nolu “Fiyat Karşılaştırması” başlığı altında ele alınmıştır.

Diğer yandan, yerli üretici firmanın iç piyasa satışlarındaki kâr marjı 2019 yılında düşmüştür. Yerli üreticinin üretim maliyetlerine ve maliyetlerin oluşmasında hammadde, finansman gibi giderlerin payına ilişkin değerlendirmeler ve tespitler ele alınmıştır. SASA’nın önümüzdeki dönem projeksiyonuna göre, korunma önlemi alınması durumunda firmanın yurt içi satışları ile üretim miktarının artması, bu şekilde kapasite kullanım oranlarının yükselmesi ile firmanın sabit maliyetlerinde düşüş sağlanması planlanmaktadır. Bu çerçevede yerli üretici, bahsi geçen maliyet tasarrufunu da ürün fiyatlarına yansıtma planlaması içinde olacağını aktarmaktadır. Ayrıca ithalatın birden çok ülkeden ve farklılaşan birim fiyatlarla yapıldığı ürünler için iç piyasada yerli üreticiler ile farklı ithal ürün dağıtıcıları arasında canlı bir rekabet ortamı muhafaza edilebilmekte olup, bir korunma önleminin getirilmesi durumunda söz konusu tam rekabet piyasası yerli üreticilerin belirgin fiyat artışlarına engel olan bir mekanizma işlevi görmektedir.

6.8  Yerli üreticinin iplik, elyaf, non-woven tekstil ve BOPET gibi polyester film ürünlerinin hammaddesi olarak kullanılacak olan PET Cips üretim kapasitesinin anılan tip ürünlerin toplam talebini karşılayacak düzeyde olmadığı ifade edilmiştir. Bu nedenle bahse konu ürünlerin üreticilerinin ithalata bağımlılıkları nedeniyle korunma önlemi uygulanması durumunda maliyetlerinde artış olacağı ve rekabet güçlerini kaybedecekleri belirtilmiştir.

Bir ürünün ithalatında korunma önlemi uygulanabilmesi için, hukuken, ilgili yerli üreticilerin yurt içi talebin tamamını karşılaması gibi bir koşul bulunmamaktadır. Bununla birlikte, yerli üreticinin mevcut PET Cips üretim kurulu kapasitesi iç piyasadaki PET cips tüketiminden yüksek olup iplik, elyaf, non-woven ve BOPET üretimine uygun ürünler yerli üreticinin ürün portföyünde mevcuttur.

6.9.  Yerli üretici  tarafından üretilen PET Cips ürünlerinin kalitesi süreklilik arz etmemekte, kalite problemleri yaşandığı için ithal ürünler tercih edilmektedir.

Yerli üretici 2015-2018 yıllarında ürettiği PET Cipsin %X’ini ihraç etmiştir. 2019 yılı için ihracatın üretime oranı ise %X’dir. Firmanın ihracatı miktar bazında 2016-2019 yılları arasında dalgalanmış olup, ihracatta en çok payı X almaktadır.

Yerli üretici yurtdışında tekstil, monofilament, multifilament, bikomponent elyaf ve filament, spun bond non-woven, BOPET, endüstriyel iplik ve mühendislik plastikleri alanlarında PET Cips satışı yapmakta olup satış yaptığı firmaların pek çoğunun kendi alanlarında dünyanın en prestijli firmaları olduğunu ve bunların pek çoğuyla da uzun dönemli satış sözleşmeleri imzalandığını ifade ederek, bu durumun Yerli üreticinin kalitesinin ve kalite sürekliliğinin göstergesi olarak değerlendirilmesi gerektiğini aktarmaktadır. Firmanın gerek üretim hatlarının çeşitliliği ve gerekse de tam donanımlı analitik kimya laboratuarı sayesinde kalitenin on-line olarak sürekli takip edilmekte olduğu, üretilen ürünlerin teknik spesifikasyonları, reçeteleri, proses şartları, analiz sonuçlarının mevcut olan ISO 9001-2015 standartlarına uygun olarak kayıt altında olduğu belirtilmektedir.

6.10   Yerli üreticinin PET Cips üretim sürecinde, katı hal polimerizasyon (SSP) üretim teknolojisi kullanmaması gerekçesiyle üretimlerinin tekstil tipi PET Cips ile sınırlı olduğu;  0,59-0,62 IV aralığında üretim üretebilirken, 0,62-0,84 IV aralığındaki ürünlerin üretiminin gerçekleştirilemediği ifade edilmiş olup soruşturma konusu ürünün kapsamının yerli üreticinin üretebildiği ürün tipleri çerçevesinde daraltılması talep edilmiştir.

Yerli üreticiden elde edilen bilgiler itibariyle, firmanın mevcut PET cips üretim tesisleri SSP prosesine gerek duymadan 0,40 – 0,70 IV aralığında üretim yapabilmektedir. Bahse konu tekstil tipi PET cipsin tüm dünyada kabul görmüş IV düzeyi 0,63 – 0,66 aralığındadır. Diğer yandan, Yerli üreticinin uzun süredir çalışmakta olan birden çok SSP işletmesi mevcut olup bu işletmeler ile üretimlerinin IV 0,90 ve üstü düzeyine kadar çıkabildiği tespit edilmiştir. Firmanın mevcut ürün portföyünde SSP edilerek üretilen yüksek IV’li birden çok ürün mevcuttur. Bunlara ilaveten talep yetersizliği nedeniyle çalışmayan ve her an devreye alınmaya hazır SSP4700 tesisi de mevcuttur. Ayrıca Eylül 2020 yılında devreye girecek olan yeni PET Resin üretim tesisi “Melt to Resin” teknolojisine sahip olup SSP prosesine gerek duymadan IV’nin 0,90’a kadar çıkartılmasını mümkündür. 0,62 –0,84 IV aralığındaki ürünlerin yerli üretici ürün portföyünde bulunduğu ve aktif olarak satışının gerçekleştirildiğinin beyanı için aşağıdaki ürünler seçilmiş olup firmadan bu ürünlere ait TDS ve faturalar temin edilmiştir.

6.11 Yerli üretici firmadan polyester iplik üretiminin hammaddesi olan PET Cipsin temin süresinde uzamalar ve aksamalar olmakta, yerli üreticisi sayısı yeterli bulunmamaktadır. Bu çerçevede, hammaddenin temininin sürekliliğinin önem arz etmesi sebebiyle ithal ürün tercih edilmektedir.

Polyester iplik üretiminin hammaddesi olan PET Cipsin yanı sıra, her türlü PET Cips yerli üretici firmanın mevcut kapasitesi dâhilinde stoklu olarak üretilmekte olup ürünler müşterilerin talebi üzerine teslim tarihine uygun bir şekilde sevk edilmektedir. Firmanın üretim ve kapasite miktarının tüketimi karşılayabilecek düzeyde olduğu düşünülmektedir.

6.12 Yerli üreticinin üretimini gerçekleştirdiği PET Cips ürünleri, geri dönüşümlü, katyonik ve aleve dayanıklı PET Cipsler olmadığı için bu ürünleri hammadde olarak kullanan firmaların ithalata bağımlılığının devam edeceği ve maliyetlerinin artışının sektöre olumsuz etki yaratacağı ifade edilmiştir.

Yerli üreticinin ürün portföyünde geri dönüşümden elde edilen PET Cipsler bulunmamaktadır. Ancak, geri dönüşüme yönelik bir proje yürütülmekte olup bir süre sonra geri dönüşümlü PET Cips üretimine de başlanması planlanmaktadır. Öte yandan, firmanın ürün portföyünde katyonik ve aleve dayanıklı PET cipsler yıllardır mevcut olup bu ürünlerin üretimlerine devam edilmektedir. Soruşturma sırasında, aleve dayanıklı ya da diğer adı ile alev geciktirici PET ve Katyonik boyanabilir PET ürünlerine ait teknik spesifikasyonlar içeren dokümanlar elde edilmiştir.

6.13  Yüksek mukavemetli iplik üretiminde kullanılan PET Cipslerin viskozitesi, sayısı, rengi ve boyu önem taşımakta olup PTA bazlı olmaları gerekmektedir. Yerli üreticinin üretimini gerçekleştirdiği ürünler daha çok ambalaj, gıda ve tekstil sektörlerine hitap etmekte olup arzının kesintisizliğinde ve kalitesinin sürekliliğinde problemler yaşanmakta, ürünler talep edilen teknik özellikleri (viskozite,  spekt dışı Ceg değerleri, yetersiz spekt) taşımamaktadır.

Yüksek mukavemetli iplik üretimi için yüksek IV’li PET Cipsler kullanılmakta olup yerli üreticinin mevcut kurulu SSP kapasitesi bu ürünleri kolaylıkla üretmesini sağlamaktadır. Hâlihazırda bu tip ürünler firmanın ürün portföyünde mevcuttur. Kurulu SSP kapasitesi arz kesintisine neden olmayacak düzeydedir. Ayrıca Eylül 2020 yılında devreye girecek olan yeni PET Resin üretim tesisi “Melt to Resin” teknolojisine sahip olup SSP prosesine gerek duymadan IV’nin 0,90 ve üstü düzeylere kadar çıkarılmasını sağlayacaktır.

6.14   Yerli üreticinin 2020 yılı Eylül ayında gerçekleştirmesi planlanan kapasite artışı çerçevesinde PET Cips ürün çeşitliliğini arttırmayacağı, küresel şeklin devam edeceği ve talebi olan silindirik formda PET Cips üretiminin yapılmayacağı düşünülmektedir.

Yerli üreticinin mevcut PET Cips üretim kapasitesinin tamamı silindirik kesim şeklinde yapılmaktadır. Firma bu üretim kapasitesi ile üretim yapmaya devam edeceğinden silindirik kesimli PET cips üretiminin devam edeceğini, 2020 Eylül ayında devreye girecek olan yeni üretim tesisinde ise küresel kesim yapılacağını ve bunun sonucunda ürün portföyünde hem silindirik hem de küresel kesimli cipslerin yer almasının planlandığını ifade etmektedir.

7.            REKABETE UYUM PLANI

Korunma önlemi uygulamaları ile yerli üreticilerin piyasa koşullarına uyumunun kolaylaştırılması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede, başvuru sahibi firma tarafından sunulan rekabete uyum programı kapsamında muhtemel bir korunma önlemi uygulaması süresince rekabete uyum planı çerçevesinde yerli üretici tarafından sunulan hususlara göre anılan firma;

·         2019 yılında yaklaşık mevcut PET üretim kapasitesini 2020 Eylül ayında devreye girecek olan yeni PET Resin yatırımı ile birlikte arttırmayı,

·         PET Cips hammaddeleri olan MEG ve PTA üretimlerinin Adana Yumurtalık bölgesinde yer alan ve 2022 yılında tamamlanması beklenen 1,5 milyon ton PTA üretim kapasiteli yatırımları ile kendileri üretmeyi ve bu bağlamda sabit hammadde maliyetini azaltarak bu durumu satış fiyatlarına yansıtmayı,

·         T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı`na yapılan Ar-Ge merkezi başvurusunun ilgili Bakanlığın Ar-Ge Merkezi Değerlendirme ve Denetim Komisyonu tarafından kabul edilmesini takiben Ar-Ge merkezi belgesi edinilmiş olup bu çerçevede geliştirilen Ar-Ge merkezi ile yeni ürünler geliştirilerek sektöre katma değerli ürünler üretmeyi,

·         Yeni yatırımlardan gelen ek kapasitelerle maliyeti azaltmayı,

·         İç piyasadan artan kapasiteyi ihracat pazarında değerlendirmeyi planlamaktadır.

8.          GELİŞME YOLUNDAKİ ÜLKELERDEN GERÇEKLEŞEN İTHALAT

Korunma Önlemleri Anlaşması’nın 9 uncu maddesi “Gelişme yolunda üye ülke menşeli bir ürüne karşı, bu ülkenin ilgili ürünün ithalatçı üye ithalatındaki payı yüzde 3'ü ve toplu olarak yüzde 3'ten daha az ithalat payına sahip gelişme yolundaki üye ülkelerin ilgili ürünün toplam ithalatının yüzde 9'unu geçmediği sürece, korunma tedbirleri uygulanmayacaktır.” hükmünü içermektedir.

Bu hüküm çerçevesinde, gelişme yolundaki ülke statüsündeki ülkeler ile diğer ülkelerin 2019 yılı içindeki ithalat payları incelenmiştir. Buna göre, soruşturma kapsamındaki ürünlerin toplam ithalatı içerisinde GYÜ statüsünde değerlendirilen Malezya %23,51, Çin %19,08, Hindistan %6,92 ve Endonezya %6,06 oranındaki paylarıyla önlemden muafiyet sağlamak için gerekli olan %3’ün üzerinde ithalat payına sahip olduğundan, herhangi bir önlem gelmesi durumunda mezkûr ülkelerin muaf ülke kapsamında yer almayacağı değerlendirilmektedir. Muafiyet tanınacak ülkeler listesi Ek-6’da yer almaktadır. Söz konusu muafiyet, her bir muaf ülke için 2019 yılı toplam ithalatın %3’ü (3.642 ton) ve tüm muaf ülkeler için toplam ithalatın %9’u (10.926 ton) seviyesinde belirlenecek tarife kontenjanı şeklinde uygulanacaktır.

9.      SONUÇ

Soruşturma konusu PET Cips ithalatı, soruşturma dönemi içerisinde önemli düzeyde artış göstermiştir. 2015 yılından 2019 yılına miktar bazında %147 oranında yükselen ithalat 2016, 2017 ve 2018 yıllarında önceki yıllara kıyasla sırasıyla %38, %26 ve %17 oranlarında artmıştır. Bu veriler, soruşturma konusu ürün ithalatında yakın zamanda ciddi, önemli ve keskin bir artış yaşandığına işaret etmektedir.

Bunun yanı sıra, başvuru sahibi yerli üreticinin soruşturma döneminde üretim, satışlar, kapasite ve KKO gibi göstergelerinde dalgalanma olduğu görülmekte olup soruşturma döneminin sonunda yerli üretimin piyasa payında 2015 yılına kıyasla düşüş mevcuttur. Fakat firmanın 2019 yılında kapasite arttırmasına ve soruşturma konusu ürünün tüketim rakamlarının artmasına rağmen, talebin büyük kısmının ithalat ile karşılandığı, yerli üretimin piyasa payının daha düşük kaldığı, firmanın kârlılık verisinin anılan yılda %71 oranında düştüğü, stokların %140 oranında arttığı anlaşılmaktadır. Genel itibariyle, firmanın üretimini, satışlarını ve piyasa payını arttırdığı dönemlerde kârlılığında gerileme olduğu, kârlılığın makul düzeyde seyrettiği dönemlerde ise piyasa payını koruyamadığı anlaşılmaktadır.  Bununla birlikte, PET Cips ithal birim fiyatlarının soruşturma dönemi boyunca yurt içi satış fiyatlarını kırdığı ve baskıladığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, soruşturma konusu ürünün dünya genelinde üretim kapasitesinde öngörülmeyen şekilde artış olduğu, ülkemiz piyasasının bu dönemde canlılığını koruduğu ve özellikle düşük birim fiyatlı ürünler için cazip bir pazar konumuna geldiği, önlem alınmaması durumunda ithalat artışının artarak devam etmesinin kuvvetle muhtemel olduğu ve bu çerçevede yerli üretim dalının öngörülmeyen ithalat artışına bağlı olarak ciddi zarar tehdidine maruz kaldığı değerlendirilmektedir.

Bunun yanında, yerli üretimin durumunu etkileyebilecek diğer faktörlerin ciddi zarar tehdidi üzerinde etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Bu çerçevede, ithalat artışı ile ciddi zarar tehdidi arasında nedensellik bağının bulunduğu ve soruşturma konusu ürünlerin ithalatına karşı korunma önlemi uygulanması için İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat (Mevzuat) kapsamında gerekli şartların oluştuğu düşünülmektedir.

Bununla birlikte, soruşturma kapsamında yer alan ürünün yurt içi piyasada rekabet koşullarında en önemli unsurun ürünün fiyatı olduğu ve ciddi zarar tehdidi üzerinde özellikle düşük birim fiyatlı ürün ithalatının etkili olduğu belirlenmiştir. Buna göre, korunma önleminin, düşük birim fiyatlı ithal ürünleri göreceli olarak daha fazla etkilemek üzere kilogram başına maktu şekilde uygulanması gerektiği tespit edilmiştir.

Sonuç itibariyle, soruşturma konusu ürünün ithalatına karşı korunma önlemi uygulanması için Dünya Ticaret Örgütü Korunma Önlemleri Anlaşması ve ilgili Mevzuat kapsamında gerekli şartların oluştuğu değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, soruşturma konusu ürün ithalatında 3 yıl süreyle kilogram başına ek mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi uygulanmasının, ek mali yükümlülüğün aşağıdaki tabloda gösterildiği şekilde belirlenmesinin ve Mevzuat gereğince önlemin dönemler itibariyle liberalize edilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

Arz olunur.

Ek-1: İlgili Taraflar

Ek-2: Soruşturma Konusu Ürünler ve Uygulanan Gümrük Vergileri

AB-EFTA-STA: AB Üyesi Ülkeler, EFTA Üyesi Ülkeler, İsrail, Makedonya, Bosna-Hersek, Fas, Filistin, Tunus, Mısır, Gürcistan,    Arnavutluk, Ürdün, Şili, Sırbistan, Karadağ, Kosova, Morityus, Moldova, Faroe Adaları, Singapur  

EAGÜ: En Az Gelişmiş Ülkeler         GYÜ: Gelişme Yolundaki Ülkeler        D.Ü. : Diğer Ülkeler

Ek-3: İkili Korunma Önlemi

Ülke Adı

Miktar (Kg)

Değer (ABD Doları)

Yıl

2015

2016

2017

2018

2019

2019(5)

2020(5)

2015

2016

2017

2018

2019

2019(5)

2020(5)

GÜNEY KORE

12.581.420

26.054.940

32.366.304

50.845.425

39.395.402

18.478.260

10.792.875

13.222.488

23.993.557

33.118.122

62.606.593

45.500.672

22.121.287

10.066.458

MALEZYA

-

5.091.400

12.544.520

13.584.900

28.497.190

10.584.000

19.892.160

-

4.286.822

12.356.688

15.842.049

29.096.187

11.508.924

16.808.022

ÇİN

4.131.500

440.161

2.640.587

8.541.853

23.167.226

7.625.977

9.561.960

4.398.662

510.146

2.870.168

10.897.213

26.141.834

9.197.613

10.191.918

ALMANYA

7.907.339

10.384.410

9.714.757

9.675.587

9.796.012

4.170.909

4.044.395

9.756.730

11.424.717

11.613.658

13.572.871

12.249.637

5.676.931

4.262.546

HİNDİSTAN

4.910.012

6.737.053

8.443.725

4.992.145

5.440.210

2.740.000

1.704.350

4.944.102

5.935.344

8.651.831

6.076.936

5.802.486

3.016.860

1.443.259

ENDONEZYA

4.680.610

4.000.000

6.480.000

5.380.000

7.360.000

2.580.000

3.660.000

4.843.167

3.559.721

6.768.227

6.439.803

7.716.069

3.007.000

3.164.377

TAYLAND

3.700.000

2.892.000

980.150

1.019.404

2.860.000

940.000

442.000

3.699.000

2.436.800

1.059.485

1.458.953

4.415.200

1.448.000

672.800

TAYVAN

10.180.000

9.554.000

9.428.300

4.748.065

2.030.125

204.125

3.898.100

10.527.025

9.160.407

9.995.589

5.681.577

2.062.475

202.975

3.340.910

ETİYOPYA

-

-

-

-

761.103

363.350

-

-

-

-

-

491.171

230.195

-

LÜBNAN

-

-

-

-

515.516

45.795

229.160

-

-

-

-

337.381

29.309

132.949

Diğer Ülkeler

2.411.605

4.357.594

4.871.742

3.291.813

1.569.126

664.351

961.925

2.735.427

4.445.736

5.179.943

4.298.579

1.827.953

942.048

1.002.336

Genel Toplam

50.502.486

69.511.558

87.470.085

102.079.192

121.391.910

48.396.767

55.186.925

54.126.601

65.753.250

91.613.711

126.874.574

135.641.065

57.381.142

51.085.575

Ülke Adı

Birim Fiyat (ABD Doları/Kg)

Yıl

2015

2016

2017

2018

2019

2019(5)

2020(5)

GÜNEY KORE

1,05

0,92

1,02

1,23

1,15

1,20

0,93

MALEZYA

-

0,84

0,99

1,17

1,02

1,09

0,84

ÇİN

1,06

1,16

1,09

1,28

1,13

1,21

1,07

ALMANYA

1,23

1,10

1,20

1,40

1,25

1,36

1,05

HİNDİSTAN

1,01

0,88

1,02

1,22

1,07

1,10

0,85

ENDONEZYA

1,03

0,89

1,04

1,20

1,05

1,17

0,86

TAYLAND

1,00

0,84

1,08

1,43

1,54

1,54

1,52

TAYVAN

1,03

0,96

1,06

1,20

1,02

0,99

0,86

ETİYOPYA

-

-

-

-

0,65

0,63

-

LÜBNAN

-

-

-

-

0,65

0,64

0,58

Diğer Ülkeler

1,13

1,02

1,06

1,31

1,16

1,42

1,04

Genel Toplam

1,07

0,95

1,05

1,24

1,12

1,19

0,93