SONRADAN KONTROL VE RİSKLİ İŞLEMLERİN

KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, riskli işlemlerin, gümrüğe yapılan beyanların ve gümrük işlemlerinin doğruluğu ile işlemlerin usulüne uygun yapılıp yapılmadığının ilgili kişilere ait yerlerde sonradan kontrolüne ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 1 inci maddede belirtilen amaç doğrultusunda, beyan sahibine veya ilgili diğer kişilere ait yerlerde yapılacak sonradan kontrole ilişkin usul ve esasları kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 10 uncu ve 73 üncü maddeleri ile 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 447 ve 458 inci maddeleri hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Beyan sahibi: Kendi adına beyanda bulunan kişiyi veya adına beyanda bulunulan kişiyi,

b) Genel Müdürlük: Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğünü,

c) Kişi: Gerçek veya tüzel kişiler ile hukuken tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat uyarınca hukukî tasarruflar yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklığını,

ç) Müfettiş: Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi, Müfettişi ve Müfettiş Yardımcısını,

d) Plan dışı sonradan kontrol: Riskli kişi veya işlemlerin sonradan kontrol planı dışında yapılan kontrolünü,

e) Risk Değerlendirme ve Koordinasyon Komisyonu: Genel Müdürlüğün bağlı olduğu Bakan Yardımcısının başkanlığında, Rehberlik ve Teftiş Başkanı, Gümrükler Genel Müdürü, Gümrükler Muhafaza Genel Müdürü ve Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdüründen oluşan komisyonu,

f) Riskli kişi veya işlem: Risk kriterlerine göre gümrük işlemleri açısından yüksek risk ifade eden kişi veya işlemleri,

g) Sonradan kontrol: Beyan edilen bilgilerin doğruluğu ve işlemlerin usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığı da dâhil eşyanın gümrük işlemlerine ve/veya sonraki ticari işlemlere ilişkin ticari belge ve verilerin ya da riskli kişi veya işlemlerin ilgili kişilere ait yerlerde kontrolünü,

ğ) Sonradan kontrol planı: Sonradan kontrol programının belirlenmesinde kullanılan verilere ilişkin planı,

h) Sonradan kontrol programı: Yıllık kontrol planı çerçevesinde hazırlanan yıllık veya sınırlı sonradan kontrol programını,

ı) Sonradan Kontrol Raporu: 18/8/2012 tarihli ve 28388 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği hükümlerine göre düzenlenen ve işlem gören raporu,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Sonradan Kontrole İlişkin Genel Usul ve Esaslar

Yetki

MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki sonradan kontrol Ticaret Bakanlığı müfettişleri tarafından yapılır.

(2) Gümrük idarelerinde belge kontrolü veya ertelenmiş kontrol kapsamında işlem gören gümrük beyannamelerinin kontrol işlemleri gümrük muayene memurları tarafından Gümrük Yönetmeliği ve ilgili mevzuat çerçevesinde yapılır.

(3) Bu Yönetmelik kapsamı sekretarya görevi, Genel Müdürlük tarafından yerine getirilir.

Sonradan kontrole tabi kişiler ve işlemler

MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında yapılacak sonradan kontrol, eşyanın gümrük işlemlerine veya sonraki ticari işlemlere ilişkin ticari belge ve verilerin kontrolünün yapılmasını teminen gümrük işlemleriyle doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili bulunan kişiler ile söz konusu işlemlere ilişkin bilgi, belge ve verileri ticari amaçla elinde bulunduran diğer kişileri kapsar.

(2) Sonradan kontrolün birinci fıkrada belirtilen kişilere ait yerlerde yapılması esastır. Ancak, bunun mümkün olmaması hâlinde sonradan kontrole tabi kişinin yerleşik olduğu yerde varsa gümrük idaresi yoksa başka bir resmî dairede yapılabilir. Birden çok yerde şubesi olan şirketlere ilişkin sonradan kontrol şirket merkezinde yapılabilir.

Sonradan kontrolün amaç ve kapsamı

MADDE 7 – (1) Sonradan kontrol, kişilerin gümrük vergileri karşısındaki durumu ile gümrük mevzuatı ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini belirlemek için yapılır.

(2) Sonradan kontrol, belirli bir konu (sektör, rejim, tarife, vergi türü vb.) veya dönem ile sınırlı olabilir.

Sonradan kontrole tabi kişilerin belirlenmesi ve kontrol şekli

MADDE 8 – (1) Genel Müdürlük, risk analizi kriterlerine dayanarak sonradan kontrole tabi tutulacak riskli kişi veya işlemleri tespit eder.

(2) Sonradan kontrol planlı ve sistematiktir. Bir takvim yılı içinde sonradan kontrole tabi tutulacak kişiler bir kontrol planı çerçevesinde önceden belirlenir.

(3) Gerekli görülmesi hâlinde, yıllık planla belirlenen kontrollerin dışında da sonradan kontrol yapılabilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Sonradan Kontrol İşlemleri

Sonradan kontrol programı

MADDE 9 – (1) Genel Müdürlük, yıllık kontrol planı çerçevesinde hazırladığı sonradan kontrol programını Risk Değerlendirme ve Koordinasyon Komisyonunun görüşüne sunar. Program, Komisyonun olumlu görüşü ve Bakan onayı ile yürürlüğe girer. Yıllık kontrol planı dışında gerek duyulması hâlinde hazırlanan sonradan kontrol programlarında da aynı usul izlenir. Bu programlarda; sonradan kontrolün hukukî dayanağı, kontrole tabi tutulacak kişi ve kişiler ya da işlemler ile sonradan kontrolün dönemi, kapsamı ve başlama tarihi belirtilir.

Sonradan kontrole ilişkin tebligat

MADDE 10 – (1) Sonradan kontrolü yapacak merkez denetim elemanı, sonradan kontrole başlama tarihinden en az on gün önce, sonradan kontrole başlanacağını ilgilisine bildirir.

(2) Sonradan kontrole tabi kişilerce, tebligat tarihinden itibaren bir hafta içinde yazılı olarak geçerli ve kabul edilebilir bir neden ileri sürülmesi hâlinde, sonradan kontrolün başlama tarihi istisnai olarak ertelenebilir.

(3) Sonradan kontrolün amacını tehlikeye düşürecek olması durumunda önceden tebligatta bulunulmaz. Bu durumda, sonradan kontrol mahalline gidildiğinde, sonradan kontrolü yapacak müfettişler tarafından sonradan kontrole tabi tutulacak kişilere bilgi verilir.

(4) Sonradan kontrolü yapan müfettişin önerisi, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı ve Genel Müdürlüğün uygun görüşü ve Bakan Onayı ile sonradan kontrole ilişkin programda ekleme yapılabilir veya kapsamı genişletilebilir.

Sonradan kontrole başlama

MADDE 11 – (1) Sonradan kontrolü yapacak müfettiş, kontrol mahalline gittiğinde kimliğini gösterir ve kendisini tanıtır.

(2) Sonradan kontrolün başlangıç tarihi ve saati tutanakla tespit edilir.

Sonradan kontrolün esasları

MADDE 12 – (1) Sonradan kontrol yapan müfettişler gümrük vergileri ile gümrük mevzuatı ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen yükümlülüklere ilişkin kişinin lehine ve aleyhine olan tüm hususları inceler.

(2) Sonradan kontrolün amacı ve süreci olumsuz yönde etkilenmemek şartıyla, sonradan kontrole tabi kişiye sonradan kontrol sırasında tespit edilen konular ve hukukî sonuçları hakkında bilgi verilir.

Soruşturma önlemleri

MADDE 13 – (1) Yapılan kontrol sırasında soruşturmayı gerektirir bir fiilin tespit edilmesi hâlinde, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği ve ilgili mevzuat çerçevesinde hareket edilir.

(2) Birinci fıkrada belirtilen durumlarda, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uyarınca eşya, bilgi, belge ve veriler için el koyma dâhil gerekli tedbirler alınır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Yükümlülükler, Nihai Değerlendirme ve Raporlama

Sonradan kontrole tabi kişilerin yükümlülükleri

MADDE 14 – (1) Kişiler, sonradan kontrol için esas oluşturacak gerekli her türlü bilgi, veri, kayıt, defter, belge ve diğer evrakı vermek ve her türlü yardımı sağlamakla yükümlüdür. Kişiler, sonradan kontrolü yapan merkez denetim elemanına gerekli belgeler ile bilgi işlem sistemi vasıtasıyla tanzim edilmiş bilgi, belge ve verilere doğrudan veya dolaylı erişimde yardımcı olmak zorundadır.

(2) Kişilerin veya belirlediği kişilerin bilgi veremeyecek durumda olmaları veya verilen bilgilerin açıklayıcı veya yeterli olmaması hâlinde sonradan kontrolü yapan müfettişler gümrük işlemleriyle doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili bütün kişilerden de bilgi talep edebilir. İlgili kişiler işlemlerle ilgili bütün bilgi ve belgeleri sunmakla yükümlüdür.

(3) Kişiler, sonradan kontrolün yapılabilmesi için uygun bir çalışma ortamı ve gerekli yardımcı maddeleri bedelsiz olarak sağlamakla yükümlüdür.

(4) Sonradan kontrol, kontrole tabi kişilerin mesai saatleri içinde gerçekleştirilir. Kontrole tabi kişiler tarafından kabul edilmesi hâlinde mesai saatleri dışında da sonradan kontrol yapılabilir.

(5) Sonradan kontrolü yapan müfettişler kontrole tabi kişilere ait işyerlerinin her yerine girme ve inceleme yapma yetkisine sahiptir. Kişilere ait yerlerde yapılacak bu tür kontrol sırasında kontrole tabi kişi veya kişiler veya vekilleri bulunur.

Sonradan kontrolün tamamlanması ve değerlendirilmesi

MADDE 15 – (1) Merkez denetim elemanı sonradan kontrol sonucuyla ilgili olarak sonradan kontrole tabi kişilerle nihai bir görüşme yapar. Kontrol sonucunda gümrük vergileri tutarı ile gümrük mevzuatı ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen yükümlülükler açısından bir değişikliğin olmaması veya kontrole tabi kişinin talepte bulunmaması durumunda bu görüşme yapılmayabilir. Bu görüşmede, özellikle ihtilaf konusu hususlar, hukukî değerlendirme ve tespit edilen hususların gümrük vergileri ve sonuçları açısından etkileri ifade edilir.

(2) Nihai görüşmenin sonucu bir tutanağa bağlanır. Bu tutanakta düzenlenme yeri, tarihi, görüşme konusu, görüşmede bulunanların isim, unvan ve imzaları yer alır. Bu tutanağın bir sureti ilgiliye verilir.

Sonradan kontrole ilişkin raporlar

MADDE 16 – (1) Sonradan kontrol sonucunda varsa, vergilendirme için önemli olan tespitler, muhtemel vergi tutarı değişiklikleri ve yol gösterici nitelikteki tespitler yazılı olarak sonradan kontrole tabi tutulan kişiye bildirilir. Ancak, bu konularda önemli bir tespit söz konusu olmazsa bu yazılı bildirim yapılmayabilir. Kişiler, on gün içerisinde görüşlerini müfettişe bildirirler. Yazılı olarak talep edilmesi halinde on güne kadar ek süre verilebilir.

(2) Sonradan kontrol sırasında, zamanaşımı yönünden Hazine menfaatini koruyucu acele bir tedbir alınmasının gerekmesi halinde, birinci fıkrada belirtilen süre hükümlerine tabi olmaksızın Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği hükümlerine istinaden cevaplı rapor düzenlenir.

(3) Sonradan kontrol sonucunda müfettiş tarafından, sonradan kontrolde yapılan genel tespitleri, ilave değerlendirmeleri ve vergi tahakkukları dâhil idarece yapılması gereken tüm iş ve işlemleri içeren sonradan kontrol raporu tanzim edilir. Rapora, yükümlüye bildirim yazısı, başlangıç tutanağı, sonradan kontrol kapsamında incelenen işlemler, varsa ilgili kurum ve kuruluşlarla yapılan yazışmalar, nihai görüşme tutanağı ile görüş isteme yazısı ve cevabi yazı eklenir. İkinci fıkra kapsamında yapılan bir işlem bulunması halinde, sonradan kontrol raporunda buna da yer verilir.

Sınırlı sonradan kontrol

MADDE 17 – (Mülga)

Risk puanı

MADDE 18 – (1) Sonradan kontrol raporları ile ilgili olarak, Genel Müdürlük tarafından risk değerlendirmesi yapılır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Hüküm bulunmayan hususlar

MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği hükümleri uygulanır.

Yürürlük

MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.

27 Ekim 2008 PAZARTESİ

Resmî Gazete

Sayı : 27037